ΠΕΝΤΕ ΠΛΗ

- Графікос ισοσταθµιστής

E. Ἔα C Š В" ж ΠΠ] ON Ecce tez pa E = орар р y H 1 1 " frm TAM š αι š E. Bom _ ; e - ο μμ ο. ë μμ 3 PTT. ? ΜΉΝ T — ae они hx

том μηχανικῶν συντονισμῶν

σα TP,

ο нене 00 ORE

-[εννήτρια δύο τόνων @ = НЛектромікћ ρουλέτα = Ліафоріко φίλτρο rum

Pereti

ble

k ASh

uod WU cu

ee

Τεῦχος 123 Σεπτέµδριος - ᾿Οκτώθριος 1979

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Tó σημείωμά µας

᾽Αλληλογραφία

Μικρές ἀγγελίες

Τά νέα τῶν «'HAekrpoviküv Νέων» e Βιβλία HOD AGOUES ποπ μες e Συστήματα ὀπτικῆς ζεύξεως . e Πικάπ: ᾽Αποτελέσματα τῶν μηχανικῶν ουντονι- σμῶν [μέρος πρῶτο) ο ее

Τά χαρακτηριστικά τάσεως τῶν διόδων

Γεννήτρια δύο τόνων

Γραφικός ἰσοσταθμιστής

Ιδέες - Βελτιώσεις ........... Νέα προϊόντα

а

8

а

e Πλεκτρονική ρουλέτα

e

@

e Εταιρίες - Αντιπρόσωποι

ГРА ФЕТА | ЖУМАРОМЕХ ЕХУЄеТ/УКОГУ Σωμρατους 18, Айпма, 1112) (б TEYXH) ΕΠΙΤΑΓΕΣ- ЕМБАХМАТА : É dv zwurrnpia Παπαδοπούλοι TE ΕΠΙ Αἱ TTA ET 300 bpr | їшкратоцо 18, Ἀθήνα, (112) 524 4152 - 524 4156 Εταιριών - Орупуютису 1000 бру =

о опрешјша LIC

Βιβλίο ὁλόκληρο Bà μποροῦσε và γραφτεῖ рё та ἐπίθετα ποὺ κοσμοῦν τὸν Ἕλληνα. ᾿Εφευρετικός, καπάτσος, φιλόξενος, φιλότιμος γλεντζές, Αλλά καὶ κοιτοπόνηρος, καυγατζής, ἀνεύθυνος, ἐξιπνάκιας καὶ πάει λέγοντας.

᾽Αφορμή và Βυμηθοῦμε тіс χάρες pac στάθηκε γνωστός ᾿Αθηναῖος катастпра- τάρχης. То καλοκαίρι, μαζί μὲ та ἐξαρτήματα τῆς κατασκειῆς µας «HN-1X» [ Ἠλεκτρονική κουνουπιέρα, τεῦχος 88], διέθετε φωτοτιπία τῆς σχετικῆς σελί- Бас τοῦ περιοδικοῦ. Στό σχέδιο εἶχε γίνει κάποια προσθήκη μὲ то χέρι. Βλέπον- τας τή φωτοτυπία μείναμε ἄναυδοι.

Μή Βιαστεῖτε và Βγάλετε συμπεράσματα. H ἑκπληξή µας δέν ἀφοροῦσε τή φωτοτυπία. (Ξέρουμε πολύ кала ὅτι οἱ Hool ἀναγνῶστες διαβάζουν та «H.N.» ἀπό τό πρωτότυπο κι οἱ ἄλλοι µισοί ἀπό φωτοτυπία). Ούτε καί τήν προσθήκη. Ἐκεῖνο πού μᾶς ἄφησε киріолектіка Еєройс ἦταν ἡ σφραγίδα той καταστήµα- тос, πού φιγουράριζε φαρδιά - πλατιά πάνω στὴ φωτοτυπημένη σελίδα, CH рою τοτυπία Βρίσκεται ста γραφεῖα рас καὶ εἶναι στή διάθεση ὅποιου Βελήσει và κάνει ἐπαλήθευση].

Хта 15 χρόνια πού Βγαίνει τὸ περιοδικό, ἐλάχιστες φορές ἔτυχε катаотпра- τάρχης. καθηγητής ñ ἁπλῶς ἀναγνώστης và «Βάλει χέρι» σὲ κείμενό µας ἐπώ- мира.

Μέχρι τώρα ol ἐξυπνάκηδες «τεχνικοί µας σύμβουλοι» δὲν μᾶς εἶχαν συνηθί- σει σὲ τέτοια εὐθύτητα. Δὲν ταιριάζει στό μέσο Ἕλληνα và ἀναλαβαίνει ἐπώ- мира τήν εὐθύνη τῶν ἰσχυρισμῶν του, Στήν ἐπίδειξη ἐξυπνάδας, τήν εὔκολη κριτική, tT] λασπολογία εἵμαστε μανοῦλες ὅσο μένει ἀνέπαφο то ὀνοματάπι pac.

"Етол, λοιπόν, кабє τόσο φτάνουν or αὐτιὰ µας κραυγὲς καὶ ψίθυροι ἀπὸ σπόντα. «Мой εἶπε à τάδε катастпиаторутіє ὅτι то δεῖνα τρανζίστορ δὲν то ἔχετε γράψει σωστά», «Ὁ καθηγητής µας or σχολή μᾶς εἶπε ὅτι сто ἄρθρο σας X γράφετε ἄλλ' бут ἄλλων», «Ἕνας φίλος µου λέει ὅτι οἱ κατασκευές σας δὲν буаїмоцу», Καὶ δὲ συμμαζεύεται.

Kai γιατί παρακαλῶ ёла αὐτὰ та σούπα - μοῦπες; Γιὰ σωστότερα ἠλεκτρονικά; "Ду: Βέθαια. Γιατί ἂν тойс εἶχε ξαφνικά πιάσει Ó πόνος γιὰ rà ἠλεκτρονικά, δὲν Bà κρατοῦσαν τή σοφία τους γιά ἰδιοκατανάλωση στὸν κύκλο τῶν πελατών, µα- Βητῶν ñ φίλων τους, Më ἕνα γράμμα ñ ἔστω (ἀφοῦ οἱ ἐννιὰ στούς δέκα йпо- φεύγουμε τὸ γράψιμο ὅπως ὁ болос то λιβάνι) μ' ἕνα τηλεφώνημα «εἶμαι ὁ τάδε καί νομίζω ὅτι σ' ἐκεῖνο то Βέμα Εχετε κάνει λάθος» Bà ἔδιναν τήν εὐκαι- pia σὲ πολύ περισσότερο κόσµο và ξεστραβωθεῖ. Κι ἀκόμα, πέρα ἀπό τὶς біор- Βώσεις, Βά μποροῦσαν và διοχετεύσουν τίς γνώσεις τους (|) ὑπό µορφή öp- Βρων, ἰδεῶν κλπ.

'O kauyüc, ὅμως, γίνεται γιά và πουλήσουμε ἐξυπνάδα [ἢ ἐξιπνάδα μαζί μὲ то ἐμπόρευμά рас). Ма Βγάλουμε τούς ἄλλοις σκάρτους, ἀδιαφορώντας γιά Tic συνέπειες, Θρασύδειλοι κι ἀνεύθυνοι κριτικάρουµε та λεγόμενα τῶν ἄλλων, ἀλλά δέν ἔχουμε ποτέ δική µας γνώμη. Καὶ, φυσικά, κριτικάρουµε ἀνώνυμα, Ὁ ἐξυπνάκιας Ἕλληνας, «ξέρεις ποιός εἶμαι γώ pé'«, ото τέλος δὲν λέει ποτὲ T оморатакі TOU.

Ἴσως, ὁρισμένοι εὔθικτοι (τὅὄχουμε κι αὐτό) θεωρήσουν ὅτι та παραλέμε, QT τούς κατηγοροῦμε ἄδικα, Γιά νά συνεννοηβοῦμε, λοιπόν, ἑλληνικά: «Ὅποιος El- ναι ἄντρας ёс μᾶς διαμεύσει ἔμπρακτα»,

Н.П

e NIKOAAO MANAPTIA, Αλεξαν- δρούπολη: Oi πυκνωτὲς CT, СЗ той τεΑικαῦ ἐνισχκυτῆ «HN-5E2» συνδέονται παράλληλα μὲ τούς πυκνωτές C1, C2 τοῦ τροφοδοτι- кой, μὲ cKonó νὰ ἀποζεύξουν — сто ἐναλλασσύόμενο ρεῦμα - τὴν ἀντίσταση τῶν καλωδιώσεων. (ΒΑ. καὶ ἀπάντηση στόν κ. ᾿Αγγελόπου- до, τεῦχος 118, σελ. 10).

"Ап' ὅσα μᾶς γράφετε, δὲν εἶναι uvat νά καταλάθουµε γιατί &ckacg ὁ πυκνωτής Са. Οἱ підамо- τεροι, πάντως, λόγοι γιά và συμθεῖ αὐτὸ εἶναι: а) ὁ πυκνωτής ма ἔχει τάση ἐργασίας μικρότερη ἀπό 40 V ἢ và ἔχει συνδεθεῖ ἀνάποδα, 8) à μετασχηματιστὴς νά ἔχει τάση δευτερεύοντος μεγαλύτερη апо τήνκάνονική καὶ у) νά ἔχει συνδε- θεῖ ἀνάποδα ἡ τροφοδύτηση,

'O τρόπος μὲ τὸν ὁποῖο рибиі- ζετε tó ρεῦμα ἠρεμίας εἶναι σω- стбс. Aév πρέπει, ὅμως, vd про- χωρήσετε сті) ρύθμιση, πρίν £vro- πίσετε τὴν αἰτία τῆς προηγοῦμε- νης B8Ad8nc. Προσέξτε ἰδιαίτερα тіс συνδέσεις. "Ам κάποια трофо- δότηση συνδεβεῖ ἀνάποδα --ἔστω καὶ στιγμιαῖα = ὑπάρχει κίνδυνος ма καταστραφοῦν ob ἡμιαγωγοί. Βεθαιωθεῖτε, λοιπὸν, ὅτι δὲν ὑπάρχει πρόβλημα ап’ αὐτὴ τὴν πλευρά, ἐλέγχοντας ἕναν πρὸς Evav ὅλους τούς ἡμιαγωγούς, Τὸν ÉAEyxo τῶν τρανζίστορ καὶ τῶν διόδων μπορεῖτε vd τὸν κάνετε ц'єма ὠμόμετρο, ἀκολουθώντας Tñ μέθοδο πού ἔχουμε δημοσιεύσει ато τεῖχος 111, σελ. 46. Γιά та Darlingtons μπορεῖτε và хрпошо- ποιήσετε τό шидиєтро, ἀλλα μόνο γιά và δεῖτε ἂν ἔχουν 8paxuku- κλίμα. Τέλος, καθαρίστε καλά то τυπωμένο κύκλωμα — κυρίως γύρω ἀπὸ τὸ ІС ὅπου οἱ συνδέσεις εἶναι

ΔΙΟΡΘΩΣΗ

¿Tò ἄρθρα : Ἡλεκτρικῆὴ ὅραστη- ριάτητα τῆς καρδιᾶς καί ἠλε- ктрокарбіоурафої», πού δημο- | | σιεὐσαμε στὰ προηγούμενο | τεῦχος, ἔγινε ἕνα μπέρδεμα

στήν ἀρίθμηση τῶν σχημάτων. Συγκεκριμένα Tà σχῆμα 7 ἔχει σημειωθεῖ ὡς 8 τὸ 8 ὡς 9: τὸ 9 ὡς 10 καὶ τὸ 10 ὡς 7. Апо τόν εκλεκτό µας συνεργάτη Χρῆστο

Καζάση καὶ τούς ἀγαπητοὺς ἀναγνῶστες ζητοῦμε συγγνώμη.

й μιά κοντὰ στὴν ἄλλη — καὶ μετά ἀπ' ὅλα αὐτὰ ἐπιχειρῆστε палі và ρυθμίσετε тб ρεῦμα ἠρεμίας.

Κατασκευή ECHO δέν ἔχουμε προγραμματίσει yid τὸ ἄμεσο HÉA- λον.

e ПАМАГІОТН ХАМАРА, Θεσσα- Αονίκη: Πέρα ἀπὸ та μηχανικά προϑλήματα, πούὐνομίζουμε ὅτι 8d ἀντιμετωπίσετε о" αὐτὴ τή HETA- τροπή, ὑπάρχουν καὶ ἄλλα κρίσιμα σημεῖα, τὰ ὑποῖα δὲν εἶναι δυνατό νά та ἀντιμετωπίσει κανείς μὲ YE- νικότητες. Ἢ ὀδήγηση τῆς кефа- λῆς, γιά παράδειγμα, ба ἐξαρτηθεῖ τόσο ἀπὸ TÓ ὑλικὰ κατασκευῆς τοῦ πυρήνα της, ὅσο καὶ ἀπὸ τὸ τύλι- vud της, στοιχεῖα ποὺ εἶναι δύσ- коло và θρεθοῦν γιά τὰ ὑλικά τῆς ἑλληνικῆς ἀγορᾶς, Ὁ ταλαντωτῆς той τεύχους 68 δὲν εἶναι κατάλ- ληλος vid τόσο καμπλὲς συχνύτη- τες,

e ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ — KOYMOYZH, Ξάνθη: Εὐχαριστοῦμε γιά τὴν ἐκ- τίμηση πού ἔχετε στὸ περιοδικό. Та τεύχη τοῦ 1979 κοστίζουν 100 ápx. τὸ ἕνα καὶ μπορεῖτε và та προμηθευτεῖτε ἀπὸ τὰ γραφεια μας, στέλνοντας ταχυδρομική ἐπι- rayn. Γιὰ тА συνδρομὴ πρέπει vd γράψετε ἀπευθείας στά ξένα περιοδικά. Ме τὴν ἀπάντηση πού Bà σᾶς στείλουν -- σχετικὰ γιὰ TO κόστος τῆς συνδρομῆς — θά πᾶτε στήν Εμπορική Τράπεζα καί ἐκεῖ ба σᾶς ποῦν ті ἄλλα Bd χρειαστει. Aunoüuacre, ἀλλά ὁ τρόπος μὲ τὸν опоо θέλετε vá σῶς ταχυ- δρομοῦμε τὸ περιοδικό δὲν εἶναι δυνατά vů ἐφαρμαστεῖ.

e ΑΘΑΝΑΣΙΟ ITZAPH, Θεσσαλο- νίκη. Προσέξτε μή τυχὸν καὶ ἔχετε κάνει κανένα λάθος, Αλλα MUKAU- μα, ἐκτός ἀπό ἐκεῖνο τοῦ τεύχους 20, δὲν ἔχουμε δημοσιεύσει,

e ΑΠΟΣΤΟΛΗ BABOYAA, Πάτρα: Ὁ τελικός ἐνισχυτής πού ймафе- pere μπορεῖ và συνδυαστεῖ μέ τὸν προενισχυτή «HN-5E» τοῦ τεύχους 105, `H κατασκευή πού προτείνετε εἶναι ἤδη ἐτοιμη. Δέν μποροῦμε ἅμως vd τὴν παρουσιάσουμε, γιατί μερικὰ ἑξαρτήματά της ἐξαφανί- атакам åm τήν ἀγορά. Ὑπολογι- cuo трофоботікшу θὰ Gpeire ста τεύχη 705 καὶ 1048, Па τίς πλακέ- τες καὶ τὰ παλιά τεῦχη πρέπει vd μᾶς στείλετε ταχυδρομική ἐπιταγή.

e WAZO ΧΑΤΖΗΧΡΉΣΤΩ, Βεασσᾶ- Aovikn: Δὲν ὑπάρχει λόγος νά καταφύγετε σὲ τόσο πολύπλοκες καὶ ποαλυδάπανες λύσεις, Хпашо- ποιῆστε τόν ἐνισχυτὴ εὐρείας Cur

ΜΙΗΓΕΣ.

νης «НМ-4Е», ποῦ δημοσιεύτηκε στό τεῦχος 104. Γεννήτρια auvap- τήσεων θά Βρεῖτε στὸ τεῦχος 716, προενισχυτὴ yid δυναμικὰ шкро- quva ато 118, φωτορυθμικό [τριῶν καναλιών] στό ἴδια τεῦχος καὶ фл- quako ρολόι στὰ τεύχη 119.

e PTO МПОУЛОУКО, "ABrva: Та Βιβλία нас «44 КҚАТАХКЕТЕХ =: ὄχι µόνο δὲ σταμάτησε, ἀλλά KU- κλοφορεῖ ἤδη σὲ δεύτερη Εκδοση. Πρίν апа та Ἀριστούγεννα 6а Ku- κλοφορήσει καὶ δεύτερο Βιβλίο pag μὲ κατασκευες.

e NIKO AAZAPIAH, Θεσσαλονί- кп: Ἢ οὐσία εἶναι ὅτι γλυτώνετε τὰ μισά λεφτά, Апокеї καὶ πέρα ἐσεῖς Ва κρίνετε ἂν σᾶς συμφέρει ἡ συνδρομή. Ὅσο yid τὸ ταχυδρο- μεῖο, πού «συχνά μετατρέπεται σὲ

Βραδυδρομεῖο:, ті ἄλλα Ва μπορούσαμε νὰ κάνουμε ἀπὸ то νᾶ ἐγκρίνουμε τή μετονομασία του,

AFTENER

Στὴ στήλη αὐτὴ αἱ ἀναγνώστες μας μπαφούν ча, ἁπμιμπείηήμνν АРЕ. AM deri тий зт τήσεις ἐργασίας καὶ πωλήπεις fj gomon ων mvenorwurv, ἐξαφτηιμέπαν, Ян

dum, περεο[ικήνν xÀm., ἁρμεῖ τὰ μην тео Brivo mis AÜ λέξεις, οὔτε và леа любой) ἐμπυριπῆς ὀφηστημήτητας. (OL dy- теми Ἀρέπει vü εἰναι κπθιρηνγριμμένεᾳ, тб ἀναῃέρω πλῆρες hungm бибобилеоту ἢ tht- Чита καὶ νά ἁπππτελληήται tagigo ἢ чі τίς gépwrur πτὰ γραπεῖπ μας, INšeuqera- sung biv yirortul Вт,

a ЛОГО ἀνσκωμήσεως πτᾶ ἐξ-

іштеріко, пшлофутаї сто шоб τῆς πρανματικῆς τους ἀξίας: а) ахрт- πιμοποίητα πτερεσιμωνικὀό συγκρύ- τητα (πικάπ, καπετόφωνο, τιοῦνερ,

ἐνισκυτής, ἠχεῖα, о фшторибшко, καινηήργιες κασέτες KATL), B) Ka- | σετόφωνο αὐτοκινήτου, µικρῆς ка- σέτας, Τηλ. 5238607 κ. Міко, àmo- γευμα — Βράδυ.

* ПОЛОУМТАЇ ἐνισκυτής Pioneer ЗА--ВОЙА καὶ δία тусіа Wharfedale Denton 2. ТПА, 4132582, брабу.

ΠΩΛΕΙΤΑΙ makuoypapos Tektro- nix 454A, 150MHz, це Βαθμονόμηση καὶ σέρβις ἀπὸ τήν ἀντιπροσωπεία, σὲ поло καλή κατάσταπη. Τιμή 80.000 Бру. ТПА. 8617359 κ. Xapo- λαμπόποιλα,

111 καὶ

та νέα τῶν...

ΓΕΝΝΗΤΡΙΑ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΩΝ

Χαρακτηριστικά γνωρίσματα τῆς γεννήτριας συναρτήσεων РМ5131 τὴς Philips εἶναι ἡ μεγάλη τάση ἐξόδου (30Уре) καὶ ἡ δυνατότητά της và λειτουργεῖ μὲ ἐσωτερικῇ Й ἐξωτερικὴ σάρωση συχνότητας, Παράγει ἡμιτονικά, τριγωνικἁ καὶ τετραγωνικά σήματα 01Hz с 2MHz σὲ τρεῖς λογαριθμικές KAÍ- μακες. То πλάτος τοῦ σήματος εξόδου ἐλέγχεται μικρομετρικά ката ΖΌΩΒ καὶ σὲ Βήματα τῶν 104В ἀπὸ 0 — BOdB.

ΑΝΑΛΥΤΗΣ ΦΑΣΜΑΤΟΣ 21GHz

Τό σχετικά χαμηλὸ κόστος τῆς μονάδας 6559A, πού κατασκειά- στηκε ἀπὸ τήν Hewlett-Packard, τήν κάνει προσιτή σὲ πολλά εἴδη Εφαρμογῶν. ёту περιοχή 0.01 ~ 3GHz й μονάδα αὐτὴ ἔχει μέση τιµή Βορύθου -—111dBm/KHz καὶ ἀκρίβεια πλάτους 2,3 dB. Хтойс 18GHz ἢ ἀκρίβειά της εἶναι 3,6 dB καὶ ὁ θόρυβος δὲν Εεπερνᾶ Tú

10

-82dBm/KHz. Γιὰ τήν ἀπεικόνιση τῆς κεντρικῆς ουχνότητας διαβέ- τει ша μονάδα μὲ πέντε ψηφία, moù ἐξασφαλίζει διακωριστικότητα ЇМНІ, Ἢ 8559A συνδυάζεται μὲ τήν ὀθόνηῃ HP-182T

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΖΌΜΕΝΟΣ ΔΕΚΤΗΣ

"О δέκτης ВА1792 τῆς Racal λειτουργεῖ рё πήματα USB, LSB, AM, CW MCW καὶ [κατόπιν παραγγελίας) ISB, FSK καὶ μπορεῖ và προγραμματιστεῖ γιὰ Tñ λήψη 100 διαφορετικῶν σταθμών στήν περιοχή 200KHz—30MHz μὲ ἔπιλε-

γόμενο εἶδος διαµορφώσεως. Ἢ біахшрістікотпта TOU εἶναι 10Hz. 'O προγραμματισμός τοῦ δέκτη γίνεται μὲ τή Βοήθεια πληκτρολο- viou., Ol ἀποβηκευμένες πληροφο- pieg δὲν χάνονται ἀκόμη kai ἄν ὁ δέκτης μείνει ἐκτὸς λειτουργίας επί ἕνα ἔτος καὶ ἀλλάζουν μέ ἁπλούς χειρισμούς. Tå στοιχεῖα λήψεως (камам, συχνότητα, TÅ- Bur) ἀπεικονίζονται σὲ LCD. 'H λειτομργία τοῦ δέκτη ἐλέγχεται εἴτε ἀπὸ κοντα εἴτε ἐξ апоста- σεως.

ОРГАМА ΕΛΕΓΧΟΥ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

H ἀντιπροσωπείαᾳ τῆς IFR, - Ацєрікамікаї Τεχνικαί ᾿Επιχειρή- σεις», μᾶς πληροφόρησε ὅτι εἰ- πάγει та ópyava FM/AM — 10004 «ai FM/AM - 10005, πού проорі- ζονται γιὰ τὸν ἔλενγχο τῶν τηλεπι- коїмамакфу σησκεμῶν. XTÓ μον- τέλο FM/AM - 1000A ἔχουν ἐνσω- ματωθεῖ παλμογράφος καὶ ὄργανα γιὰ τήν ἀπεικόνιση τῶν μετρή- ОЕШУ, δέκτης 300KHz — 1GHz μὲ εὐαισθησία μεγαλύτερη ἀπὸ 2yuV πάνω ἀπὸ τόν 1MHz καὶ γεννήτρια σημάτων AM/FM πού καλύπτει τὴν περιοχὴ 100Hz — 1GHz cé Βήματα τῶν 100Н2 καὶ διαμορφώνεται ἀπό ἐσωτερική γεννήτρια τόνου ἢ ἐξ-

T0OVINO)V νέων

ωτερική πηγή. Ἢ τροφωδότησή του ἐξασφαλίζεται ἀπό τὸ δίκτυο й ἀπὸ ἑπαναφορτιζόμενες µπατα- рієс. То μοντέλο FM/AM — 10005 εἶναι ἴδιο ре то προηγούμενο, μὲ τὴ διαφορά ὅτι διαθέτει καὶ dva- Müt φάσματος 300KHz — 1GHz

STOLLE 2021

ZUOKEUT] τῆς γερµανικῆς ἐται- ρίας Stolle moù χρηαιμαποιεῖται γιὰ và ἀλλάζει προσανατολισμό στίς κεραῖες κετειιθηνόμενης λή- ψεως. Εἶναι ἐφαδιασμένη μὲ пері στρεφόμενο ἐνδεικτικκό, μὲ τό ὁποῖο τοποβετεῖ τήν κεραία στὴν ἐπιβυμητή Βέση, Επίσης, διαθέτει κατάλληλο µπουτόν, πού пере στρέφει τήν κεραία ката Βήματα σὲ ἑπτά προεπιλεγόµενες Βέσεις, H συσκευή εἰσάγεται στήν `ExQ- лаба ἀπό τήν «ΑΦφῶοί ΔΗΜΟΥΛΑ Q.E.».

ΤΡΟΦΟΔΟΤΙΚΑ 10W ΜΕ HAEKTPONIKO ΔΙΑΚΟΠΤΗ

МЕ тіс σειρὲς MP καί СМР, ποὺ παρουσίασε πρόσφατα ἡ Kepco, та трофоботіка μὲ ἠλεκτρονικὸ διακόπτη μπῆκαν πλέον καὶ στίς Εφαρμογές χαμηλῆς ἰσχύος. Та τροφοδοτικἁ αὐτά ἔχουν ἰσκύ ἐξ- обои 10W, κατασκειάζονται o£ σασί μὲ ἠλεπτρομαγνητική Βωρά-

κιση καὶ ἡ τάση ἐξόδου τους uro- pel và ρυθμιστεῖ сто = 1096 τῆς ὀνομαστικῆς της τιμῆς. Ἡ πρώτη σειρά περιλαµβάνει τροφοδοτικά μὲ τάση ἐξόδου μιᾶς πολικότητας ἀπὸ SV/2A ὥς 15V/O BA, Tü tpo- фоботіка τῆς σειρᾶς СМР παρᾶ- youv τάσεις διπλῆς παλικότητας,

-i ama - ας o amma

RUDI DM E

та νέα τῶν... rtyleutpoviucov νέων

ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ODPAKIZH

Ἡ γεβµανική ἑταιρία Chomerics (Holbeinstrasse 62, 56000 Fran- kfurt/Main 70, W. Germany) Ku- κλοφόρησε ἕνα νέο ὑλικό, TÓ

CHO-—SHIELD 4905, noù £Eaecqa- AICEL τέλεια ἡλεκτροστατική Βωρά- κιση στἰς ἠλεκτρονικές συσκευές, Μὲ то ὑλικὸ αὐτὸ ψεκάζεται τὸ μή ἀγώγιμα κάλυμμα τῆς συωσκεωῆς, τὸ κόστος rou εἶναι 60. περίπου

δολλάρια τό кіло, γιὰ μεγάλες по- πύτητες. καὶ, ὅπως ἰσχυρίζεται ἡ ἑταιρία, εἶναι μικρότερο ἀπὸ 1/2 τοῦ κόστους ἄλλων παρόμοιων ἠλικῶν,

- 7405245 ΑΠΟ ΤΗΝ FAIRCILD

Tå ὀλοκληρωμένο κύκλωμα 7415245 ἄρχισε τώρα và TÓ napa- νει καὶ ἡ Fairchild. Τὸ κύκλωμα αὐτό χρησιμοποιεῖται γιὰ τήν ἔπι- κοινωνία µεταξή κυκλωμάτων ἢ σιστημώάτων πού συνεργάζονται μὲ Βάση λέξεις B bits ἢ πολλα- πλάσιά τους, Γιά và αὐξηθεῖ T ἀδιαφορία сто борибо, ὅλες οἱ εἴσοδοι ἔχουν ὑστέρηση καὶ διό- üouc για τὸν περιορισμᾶ τῶν μεταθατικῶν αἰκμῶν πού δημιοῦρ- γουνται ἀπό γρήγορα μέτωπα. То 7415245 διαθέτει ἐξόδους τριῶν καταστάσεως καὶ μπορεῖ và συν- Εργαστεῖ μὲ TTL καὶ CMOS.

ΜΕΤΑΤΡΟΠΕΙΣ DC/DC

Ἢ νέα σειρὰ 2002 τῆς Sprague περιλαμβάνει μετατροπεῖς χαμπ- λῆς σὲ ὑψηλῇ τάση ОС καὶ npoo- ρίζεται γιά τήν τροφοδότηση τῶν

μονάδων ἀπεικονίσεως πού χρησι- μοποιοΏν λυχνίες ἀερίου ἢ ψθορι- σμοῦ,. То τεχνικὰ χαρακτηριστικά τῶν μετατροπέων σημειώνονται ста φυλλάδιο Мо 41510B.

ΚΛ || M Е N 2. λαμπρή каріёра!

Πειραιῶς 4 (Ὁμόνοια) 799 ὄροφος - Τηλ. 5235.975 - 52 36.230

TMHMATA

ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΦΟΙΤΗΣΕΩΣ P τεχνικοι ραδιοτηλεορασεως

P τεχνικοι εγχρωμµης τηλεορασεως

Mé πλήρη εργαστηριακή κατάρτιση ота πλεκτρονικά εργαστήρια τῇς ΚΛΙΜΕΝΣ.

«Λίδακτρα προσιτα.

Επίσης ΤΜΗΜΑΤΑ:

«Εξασφάλιση εργασίας.

€ ΔΙΑΚΟΣΜΗΤΩΝ 9 MONTEAIZT 9 ΣΧΕΔΙΑΣΤΩΝ ΠΡΩΙΝΑ - ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΑ - BPAAYNA

Πληροφορίες - Evypaqée:

ΚΛΙΜΕΝΣ Πειραιῶς 4 [Ὁμόνοια) 725 ὄροφος

11

=== й

інь ΕΣ

Βιθλία πού λάθαμε

ECG-SYLVANIA MASTER REPLACEMENT GUIDE

Та бібліо αὐτό τῆς Sylvama περιέχει τὰ τεχνικὰ χαρακτηριστικά τάν ἡμια- үшүйм ποῦ κατασκευάζει ἢ ἑταιπία, ἀναφέρει TÓ πῶς πρέπει νὰ γίνεται ἡ ἀντικατάπτηπη καὶ ὁ ἕλεγκὸς тошо καὶ παραβέτει πίνακες μὲ ἀντιστοιχίες vid διόδους, τρανζίστορ, Βυρίσταρ, TRIAC, оптодаєктромікй ἑξαρτῆματα, γραμ- µικά καὶ ψηψιακά ὑλακληπωμένα KU- кА шато καὶ πολλοὺς ἄλλους εἰδικούς ἡμιαγωγούς. (LUT, PUT, SUS, DIAC, MOV κ.β.) Σελίδες 350, ox: 200.

VMOS APPLICATION IDEAS

᾿"Εκβπαπ τῆς ΠΤ Semiconductors ÜxETINC μὲ тіс δυνατότητες τῶν МО- SFET ісубос. Мета ἀπὸ μιὰ σύντομη εἰσαγωγῆ ста VMOS, παρουσιάζει τὰ τυπικά ταυς κυκλώματα σὲ διάφορες ἐφαρμογές, ὅπως κυκλώματα araüe- µαποιήσεως τάσεως, ÉVIOXUTÉC Kau Ашу Καὶ ὑμηλῶν σμµχνοτήτων, OvdÀoyl- кої διακάπτες, κικλιματα χπονισμωῦ, ἠλεκτρονικοῦς διακόπτες KÖ.

SOUND VERDICT 11

Ἓκδοση τῆς London Borough ої Camden (St. Pancras Library, 100 Eu- ston Road, London NWT1.2AJ, England) órnou σπμειώνανται та ἄρθρα γιά то Hi-Fi noù δημοσιεύτηκαν то 1978 σὲ διάφορα περιοδικἁ. Σελίδες 74, £2.

SOUND AND TV BROADCASTING

Катадсуас γιά τὴν περίοδο 1979/80 nou παρουσιάζει τίς συσκευές EKTTOL- πῆς καὶ μετρήσεων τῆς ἑταιρίες Rohde Schwarz, oi ὁποίες ἀφοροῦν τοὺς To- μεῖς ἤχου καὶ τηλεοράσεως. ᾿Αναφέρε- ται, ἐπίσης, συνοπτικά στήν τεχνολογια Tuv FM καὶ τῆς τηλεαράσεως καί περι- ἐχει ὁριαμένα στάνταρ τῶν CCIR καὶ РСС.

ECG—SYLVANIA LINEAR MODULES AND INTEGRATED CIRCUITS

Βιβλία μὲ та τεχνικὰ καρακτηριστικἁ τῶν γραμμικών ὑλοκληρωμένων KU- κλωμάτων τῆς Sylvania, Περιλαμβάνει ἐνισκωτές ἀἁκουπτικῶν συχνοτήτων, апобіанорфатес καὶ ἀποκωδικαποιητες FM, кикашрата ραδιοφώνων ΑΜ, τελε- атікойо ἐνισχυτές, ἐνισχυτὲς εὐρείας ζώνης, біарорфштеєс, кикАшшата TH- Αεοράσεως, πταθεροποιητὲς τάσεως, ὑπαδιβαστές, о хромокукашиата к.б. Σελίδες 992, δρχ. 300.

THE &WITCHMODE SERIES

Ἔκδαση τῆς Motorola γιά τὰ KükAü-

Bara τροφοδοτήσεις που хрпошо- погоди ἠἡλεκτρονικὸ διακόπτη. Περιέχει τὰ τεχνικά καρακτηριστικἁ τῶν трамбі- отор καὶ τῶν ὁλοκλπρωμένων KUN Adds μάτων ποῦ проорібомтаї yid τὶς ёфар- μογὲς айтай τοῦ εἶδομς Επίσης, üvaqepe πολλὰ στοιχεῖα ὑπολογισμοῦ καὶ παραθέτει μερικὰ κατασκευήσιμα κυκλώματα. Σελίδες 228, брх, ЗВО.

DIGITAL/ANALOG AND ANALOG/DIGITAL CONVERSION HANDBOOK

Σωλλογὴ TEXVUKGMV характпрістіком καὶ τωπικῶν ἐῑφαρμογν тає μετάτβο- πέων D/A καὶ A/D τῆς Motorola. Μεταξύ ἄλλων περιλαμθάνει KOTA- GKEUGCTIKÜ στοιχεῖα γιὰ Βολτάμετρα, Βεπμόμετρα, πολήύμετρα καὶ μονάδες αυνεργαζήμενες μὲ μιρκοῦὐπολογιστές, Σείδεῦ 246, брх. 260.

HANDBOOK OF REMOTE CONTROL AUTOMATION TECHNIOUES By Jahn E. Cunningham

Μετά ἀπά μιά σύντομη εἰσαγωγὴ στά μηχανικά συστήµατα αὐταματισμοῦ, τὸ Βιβλία παραυσιάζει καὶ ἀνπλύει τὰ ἠλεμτρικά καὶ ἠλεκτρονικᾶὰ συστήματα αὐτομάταυ ἐλέγχου. Ἐπιπλέον, περι- λαμβάνει Βέματα σχετικἁ μὲ Tü ἠσύρ- рата συστήματα ποῦ χρησιμοποισῶν ὁπτική, ἠχητικὴ ἢ ὑπερηχητική ζεύξη, καθώς καὶ θέματα πού Gpopauv та ουστήματα ποῦ ἐλέγχονται ἁπᾶ ПАЄ- κτρονικοῦς ὑπολογιστές. Σελίδες 292, 57.95. Ἔκδοση TAB BOOKS.

LOGIC DESIGN AND SWITCHING THEORY. By. 5. Мигода

Απευθύνεται коурішеє στούς unxavir- κοὺς xal τοῦς σπουδαστὲς μὲ прохіш- ρημένες γνώσεις στήν шак теумі- Kh, ἀὠναλύασντας τὶς νέες μεθόδους σκεδιάσεως λογικῶν κυκλωμάτων (TI. X. μὲ τὴ Βοήθεια ἠλεμτρονιμοῦ ὑπολαγί- uñ). O συγγραφέας τοῦ Βιβλίου ἔχει δώσει ἰδιαίτερο барос στὰ θέματα πού афоройи τὰ ὀλακληρωμένα RKURADOTO MOS, τόν περιορισμό τῶν διαστάσεων τῶν тойт τῶν μονάδων LS! καὶ τίς με- Βόδους ἐλαχιστοποιήσεως τοῦ χρόνου σχεδιάσεως, Εκδαση J, Wiley δι Sons.

ΝΕΕΣ ПРОЛІАГРАФЕХ ΤΗΣ ІЕС

Στίς τελευταῖες ἐκδόσεις τῆς JEC (International Electrotechica! Commis- sion) περιλαμβάνονται μεταξ ἄλλων καὶ та ἐξῆς;

» Пробіаурафіс 587 — б. Ὥρι- ἔουν та στάνταρ vid τοῦς ἐνισκυτὲς ὑψηλῆς πιστότητας [εὗρος ζώνης, оди) ἁρμμονικὴή παραμόρφωση, ἰσκύς ἐξόδους K.Q.J.

з lIipoóiaypaoagéc BJ2. Avam- βονται acri; ἰδιάτητες, τίς μεθόδοις ἐλέγχου καὶ τήν ὁρολογία τῶν πιεζοη- лєктрікуУу κεπραμικῶν μονάδων guvro- VÕLGU,

a Προδιαγραφές 654. KaBopi- ζσων τίς ἀπαιτήσεις κατασµευῇῆς καὶ τίς ἐφαρμογές τῶν συσκευών μετρήσεως ἤχου (audiometes).

s. Προδιαγραφές BB - 2 - 20. Ὀδηγός χαρακτηριστικῶν γιὰ τήν іка- νότητα σιγκολλήσεως τῶν ἠλεμτρικῶν καὶ Πλεμτρονικῶν ἐξαστημάτων,

PROGRAMMING ΤΗΕ 780 By Hogdnay Zaks

Νέα Βιβλίο yid τὸν πρσγπαμματισμᾶ τῶν µμιρουπαλαγιστῶν, Εἰδικότερα, περιγπᾶφει τόν πμρηγπαμματισμᾶ τοῦ шкробподоуюті) 280, τὸ ρεπερτόριο τῶν ἐντολῶν του κα τὴ μέθοδο μὲ τὴν ἀποία ἐκτελοῦνται αὐτές, Παβάβέτει ἀκόμη διάφορους χρήσιμους πίνακες vi τούς συνδυασμούς τῶν δμαδικᾶν ἀριθμῶν καὶ ἀλνόριβμοιυς wid πολλὲς ἑφαμμογές, Екбосп SYBEX INC,

a DIGITAL JAM STATUS QUALIFICATION

a COMMERCIAL AND INDUSTRIAL RELIABILITY PROGRAM РОН INTEGRATED CIRCUITS

Aüo νέα φυλλήδια τῆς Fairchild, ὅπου ἢ ἐταιρία παρουσιάζει ἕνα μέρος την ἡμιαγωγῶν της ποῦ проорібомтаї yid εἰδικές ἐφαρμογές (nx. ἠμιαγιγοί ὑψηλῆς ἀξιοπιστίας, εὐρείας περιοχῆς θερμοκρασιᾶν Kë.) Στὸ πρῶτο ψμιλλᾶ- δις περιλαμβάνανται Tü фшпоіакй ὅλο- κλπριωμένα кокАйшата TTL τῶν πειρῶν 54, 545, 54LS, 54H καὶ ἀρισμένα DTL, ПО διπθέτει σὰν στάνταρ ἡ tapia. То δεύτερα φυλλάδια παρουσιάζει ἕνα πρόγραμμα γνωστό σάν MATRIX ΜΙ, µέσω τοῦ ὑποίου ol ἀγοραστές óAo- κΑπρωμένων κυκλωμάτων μποροῦν vd προμηθευτοῦν προϊόντα ὑψηλῆς ἀξια- mariae.

ΒΑΣΙΚΗ ΒΕΩΡΙΑ ЕГХРОМОУ ΤΗΛΕΏΡΑΣΕΩΣ

Ελληνική Єкбосл τῆς Philips μὲ &a- Сика στοιχεῖα ἀπό τή θεωρία τῆς ἔγ- χρωμης τηλεσράήσεωςτ, ᾿Αποτελεῖται ἀπό τὰ ἑξῆς κεφάλαια: Duc — Σύνθεση той αήματος φωτεινότητας -- Inga χρώματος = Σύνβεπη πλήρους onpa- τας — Δεκτης ἔννρωμης τηλεσράώσειις (NTSC) — Καθαρότητα χρωμάτων — Σύγκλιση — Λυχνία εἰκόνας μέ τρία ПАвктромікй πυροβόλα σέ εὐβεία γραμμή — Σύστημα PAL — Εἰσαγωγή сто αὐστημα SECAM -- Δέκτης SE: CAM Σελίδες 128, δρχ. 450.

17

ΣΥΣΤΗΜΑΙΑ ОПТІКНУ ZEY=EQ2>

ΜΕΣΟ 2 YNOETIKC2N ΙΝΩΝ

Οἱ Ερευνες στὸν τοµέα τῶν συστημάτων ὁπτικῆς ζεύξεως πού ακμησιμοποισυν γραµµές µεταφορας κατασκευασμένες ἀπὸ ἵνες συνβετικοῦ γυσλισί, амотбам νέους ὁρίζοντες στίς «Ενσύρματες» ἐπικαι- νωνίες. Τέτοια пусотпрата χρησιμοποιοῦΏνται ἤδη o£ πολλές ἐφαρμογές. То ἄρθρο moù ἀκολουθεῖ ἄνα- φέρεται στὴ συγκρότηση καὶ ста πλεονεκτήματα ποῦ παρουσιάζουν τὰ συστήματα aurou rou εἴδαυς, ἔναντι τῶν συνηθισμένων ἐνσύρματων συστηµάτων, каї Βασίστηκε ота στοιχεία πού δημοσιεύτηκαν отб περιοδικό «Components Reports, τεύχος 2/78, τῆς Siemens A.G.. Berlin and München.

᾽᾿Αντίθετα ап ὅ,τι συμβαίνει στοὺς χάλκινοις ἀγωγούς, οἱ ἁπώλειες ста καλώδια ποῦ катаскецӣ- ζονται μὲ ἵνες συνβετικοῦ γυαλιοῦ -- τούς yvu- στοὺς Kuparoónyoüc φωτός (optical-fiber wavegui- des) — εἶναι ἀνεξάρτητες ἀπὸ τὴ συχνότητα καὶ біатпродфутаї σταβερές фо τήν περιοχὴ τῶν GHz (Ху. 1). То ἴδιο ἰσχύει καὶ γιὰ τίς ζεύξεις πού npa- унатопоюойутаї μὲ τέτοιου εἴδους γραμμές µετῃ- φορᾶς, μὲ τήν πραὐπόβεση Βέβαια ὅτι καὶ τὰ ἄλλα τμήματα той συστήματος [ενισχυτές, 8йоната κλπ Bà παραυσιάζουν ἀνάλογῃ συμπεριφορά, Πέρα ат’ αὐτὸ, οἱ ζεύξεις μέσω імшу ἀπὸ симбєтіко vuaAi παραισιάζουν καὶ та ἑξῆς πλεονεκτήματα:

. δέν παρενοχλοῦνται ἀπὸ rà σήματα ἄλλων ἠλεκ- τρομαγνητικῶν πεδίων,

e Χρησιμοποιοῦν ὁπτικὸ φέρον ὑψηλῆς συχνότη- τας.

в Ἔχουν μικρότερο Βάρος καὶ буко апо то κοινά καλώδια ἀνάλογων ἐπιδόσεων,

e Та κυκλώματά τους εἶναι ἠλεκτρικῶς μονωμένα,

з Δὲν ἔχουν προβλήµατα γειώσεως,

+ Αποκλείουν TİC ἀνεπιθήύμητες ἀκραάσεις.

Oi ёфарроүёс̧ τους καλύπτουν πολλοὺς τομεῖς τῶν ἠλεκτρονικῶν, ὅπως σπηστήματα μετρήσεως καὶ ἐλέγχου κάτω ἀπό σινβήκες ἰσχυρῶν пАєктрора- γνητικῶν ἐπιδράσεων, ζεύξεις συστηµάτων μὲ HE- Υλη διαφορά бумарікой, συστήµατα Επικοινωνίας καὶ μεταδώσεως πληροφοριῶν к.а.

᾿Αλλὰ ас παρακολομβήσουμε τὸ Ху. 2. γιά νᾶ δοῦμε πῶς συγκροτεῖται σὲ γενικές γραμμές ἕνα σύστηµα ὑπτικῆς ζεύξεως,

Tü ἠλεμτρικᾶ σήματα πού ἐφαρμόζανται στήν εἴσοδο ἐνισκύανται ἀπό τόν ἐνισχυτή А καὶ orf συνέχεια ἐφαρμόζονται στόν ἠλεκτροσπτικὸά µετα- τροπέα B, ὅπου μεταβάλλουν то πλάτας ἑνός ÓTTI- κοῦ φέροντος συχνότητας 300GHz... 3BÜTHz (Xx. 3). Σκοπός той ενισκυτὴ А εἶναι và προσαρμόσει та χαρακτηριστικἁ τῆς γραμμῆς εἰσόδου ста χαρακτη- рітіка TOU ПпАєктрооптікой μετατροπέα. à ὁποῖος

18

μπορεῖ ма εἶναι ша δίοδος ἐκπομπῆς φωτός (LED) й μιὰ δίαδος LASER.

'H µεταφορά τοῦ σήματος прос то τμῆμα ἐξόδου γίνεται µέσω τῆς γραμμῆς А, ποὺ εἶναι κατασκευα- σμένη μὲ ἵνες бимдєтіко й γμαλιοή. Γιὰ τή σύνδεση της γραμμῆς ста σηµεία Г καὶ E χρησιμοποισῆΏνται κατάλληλα Вйоцата, σχεδιασμένα καὶ катаскбєца- сибма εἰδικὰ үг αὐτόν TÓ σκοπὸ,

Τὰ τμῆμα ἐξόδου τοῦ συστήµατος ἀποτελεῖται ana Εναν оптопАєктріко μετατροπέα (Z) καὶ ἕναν ἐνισκωτή (Н). `Q πρῶτος μετατρέπει та ὁπτικά σή- рата σὲ ἠλεκτρικά καὶ συνήθως εἶναι ша φωταδία- дос. Στὴν περίπτωση πού χρειάζεται μεγάλη Ypap- µικώτητα πκρησιμοπαιοῦντᾶαι фштобіобо: PIN. ἐνῶ ὅταν χρειάζεται μεγάλη εὐαισθησία протіротерес εἶναι οἱ φωτοδίοδοι χιοναστιβάδας,

Ἢ σιχνώτητα τοῦ феромтос συνήθως Βρίσκεται μέσα στὸ φάσμα τῆς ὑπέρυθρης ἀκτινοβολίας, μή- кошс κύματος ἀπό ?7Bünm ὥς 1mm (περιοχῇ auxva- τήτων 300GHz.. 380THz). ὅπου oi ἀπώλειες στὴ γραµµή μεταφορᾶς εἶναι ἐλάχιστες, Οἱ ἀπώλειες (а) c ἕνα καλώδιο ἀπὸ κρυσταλλικὲς ἵνες συναρτήσει τοῦ μήκους κύματας (А) τῆς μεταφερόμενης akri- voBoAiac φαίνονται сто Ex. 4,

"Orav ἡ συχνότητα τοῦ φέροντος εἶναι ἁρκετά μεγαλύτερη ἀπό то ἀπαιτούμενα εὖρος ζώνης, τότε Й χωρητικότητα τοῦ συστήµατος σὲ κανάλια MAN- ροφοριῶν εἶναι μεγάλη. То πλῆθος τῶν камалам πού μπορεῖ và ἐξασφαλίσει ἕνα σύστημα ὀπτικῆς ζεύξεως εἶναι πάρα πολύ μεγάλο, ἀλλά αὐτή τὴ στιγμή τουλάχιστον περιορίζεται στὴν πράξη ἀπὸ τίς δυνατότητες τῶν φωτεινῶν πηγῶν, τῶν калі- δίων, τῶν Βυσμάτων καὶ ἄλλων ἐξαρτημάτων πού χρειάζεται τὸ σύστημα. Ὅσον popa rà καλώδια nou ὑπάρχουν σήμερα, ἡ ποικιλία τους εἶναι ἤδη ἀρκετά μεγάλη καὶ περιλαμβάνει τόσο μονύκλωνα καλώδια μὲ χαμηλές ἀπώλειες (20dB/km) κατάλ- kna γιὰ ζεύξεις σὲ ἀποστάσεις ἀρκετῶν χιλιαµέ- τρων, ὅσα καὶ πολύκλωνα καλώδια, τὰ ὁποῖα ὅμως

= ` — c П "μα,

Μπἐώδια onë WEG

пумідрлтікоП yuaAmu Ka Βὐσματάὰ συνδέσεως

γιὰ αματήµατα ὑπτικής ξεύξεινς

ἔχουν μεγάλες ἁπώλειες (8004Β/ΚΠΠΙ καὶ μπαραΏν và χρησιμοποιηβοῖν μόνο γιά ζεύξεις σὲ ἁποστά-

TUI = OR Ne. t m zw F σεις μικρότερες ἀπό 100m. 'Επίσης, ἀξίζει và ση- x SEUEN μ΄ µειωθεῖ ὅτι та καλώδια опо ἵνες συνθετικοῦ yua- n Й | Моб ἔχουν μεγάλη εὐκαμψία καὶ μπορεῖ và та Au- a 10 > £ vige| κανείς σὲ ша ἀκτίνα τῆς τάξεως τῶν 50mm. [η = 0 битий | χωρὶς và ὑπάρχει φόβος và σπάσουν,

= ζεύξη "Ac δοῦμε τώρα ποιοί εἶναι οἱ παράγοντες ἐκεῖνοι 2 a πού ἐπηρεάξζουν τή μέγιστη ἀπόσταση τήν ὁποία < wet. | τω μπορεῖ và καλύψει μιά «ἐνσύρματη» ὀπτικὴ ζεύξη 1 Wu Vo 1000 καὶ τὸ εὖρος ζώνης αὐτῆς. Γιὰ τὸ σκοπὸ αὐτὸ θὰ Εὐρος ζώνης (MHz) ἐξετάσουμε τήν ἐξασβένιση πού προκαλεῖ ñ γραµµή

ΣΧΗΜΑ 1 μεταφορᾶς ото σήμα καὶ τὴ χρονική ἀπόκριση.

᾿Εξασθένιση. Ὁ ὑπολογισμός της ἐξασθενίσεως yi- νεται μὲ Βάση та ἀκόλουθα στοιχεία: Περιβαλλουσα 1. Psi: Ἡ ἰσχύς τοῦ оптикой σήματος πού ἐφαρμύ- Р є ζεται στήν εἴσοδο τῆς γραμμῆς. Δίνεται συνήθως Gë uW καὶ καθορίζεται ἀπὸ том ἠλεκτροσπτικὸ μετατροπέα καθώς καὶ ἀπὸ τήν ποιότητα τῆς guv- δέσεως αὐτοῦ μὲ τὴ γραµµή, ἡ ὑποία ἐξαρτᾶται ἀπό то Восра πού Gå χρησιμοποιηθεῖ. Ἢ Ps: εἶναι μέρος τῆς ἰσχύος πού ἀποδίδει о μετατροπέης (Fea). 2 даю Ol ἁπώλειες τῆς γραμμῆς σὲ dB/km 3. dk: Ol ἀπώλειες σὲ dB στὰ ἐνδιάμεσα σημεῖα ἐνώσεως τῆς ypas- Οἱ ἀπώλειες αὐτές ἀφορσιν та fj μονοκόμματα καλώδια ποὺ ἀναπόφευκτα

ΣΧΗΜΑ 3

m

|

Еїсобоє

ZXHMA 2

χρησιμοπαιοῦνται cric ζεύξεις μεγάλων ἁἀποστά- ОЕШУ.

4. дка; Οἱ ἀπώλειες σὲ dB пой δίνουν τόν ὑποθιθα- оро τῆς ἰσχύος ἐξόδου τῆς γραμμῆς (Pss) σχετικά μὲ τήν icxü πού εἰσέρχεται τελικά στόν ὁπτοηλε- ктріко μετατροπέα (Pot).

5. Н εὐαισθησία σὲ pnA/uW τοῦ ὑπτοηλεκτρικοῖ μετατροπέα.

Ме rà στοιχεῖα αὐτά μπορεῖ và ὑπολογιστεῖ TÓ Ρεύμα Ie ποὺ παρέχει ἡ ἔξοδος τοῦ ёптопАєктрікой μετατροπέα.

Ἢ ὁλική ἰσχύς ἀπωλειῶν στή γραμμὴ δίνεται ἀπό τή σχέση:

10log F°. == 1-86 + disc бка

ὅπου | то μῆκος τῆς γραμμῆς.

Γιά ша δεδομένη ἀπόσταση | kal рё δεδομένα та Омка πού χρησιμοποιοῦνται γιά τή ζεύξη, ὑπαλογί- ζεται πρῶτα ἡ ὀλική ἰσχύς ἁπωλειῶν σὲ dB καὶ Врі- σκεται ὕστερα ἀπὸ τόν πίνακα 1 ὁ λόγος n τῆς icxüoc εἰσόδου прос τήν ἰσχύ ἐξόδοι. "Av, γιὰ παράδειγμα, ἢ ὁλική ἰσχύς ἀπωλειῶν εἶναι:

a = 21dB = 20 + 1dB

τότε ὁ λόγος τῶν ἰσχύων θά εἶναι:

П = m-n: = 100:1,26 — 126

Γιά δεδομένη ἰσχύ εἰσόδου Ps: й ἰσχύς ἐξόδου Bà εἶναι:

— Ρε Por — "по καὶ γιὰ δεδομένο ὁπτοηλεκτρικὸ μετατροπέα рё

εὐαισθησία 5, θά ἔχουμε ρεῦμα ἐξόδοιι: |5-- S-Por

Më Βάση тб ρεῦμα αὐτό ἐπιλέγεται ὁ ἐνισχυτής ἐξόδου.

Oi παραπάνω παράμετροι δίνονται ἀπό тойс κατασκευαστές τῶν ἐξαρτημάτων.

Хромікй ἀπόκριση, За ἀναφερθοῦμε μόνο στήν ὁπτική ζεύξη καὶ ὄχι στούς ἐνισχυτές εἰσόδοι καὶ ἐξόδου, ὑποβέτοντας ὅτι στήν εἴσοδο τοῦ ἠλεκ- τροοπτικοῦ μετατροπέα ἐφαρμόζεται ἕνας παλμός διαρκείας Το μὲ μηδενικό χρόνο ἀνυψμώσεως. (Xpà-

"ος ανυψώσεως ἑνός παλμοῦ εἶναι ὁ χρόνος пой χρειάζεται TÓ μέτωπό rou γιά và ἀνυιμωθεῖ ἀπό тё 1096 ὥς то 90% τοῦ μέγιστου πλάτους TOU. 'H &uüp- KEI μετριέται στό 50% τοῦ μέγιστου πλάτους τοῦ παλμοῦ].

Τὰ στοιχεῖα πού ἐπιδροῦν оті хромікі) ἀπόκριση ης ζεύξεως εἶναι ὁ χρόνος ἀνιιψώσεως той TAEK- TpoornriKoü καὶ ÓrtTOr|KEKTpiKOU μετατροπέα (teo καὶ 1 ἀντίστοικα], ἡ Χρονική καθυστέρηση to

"sec/km) πού εἰσάγεται ἀπό τὸ καλώδιο καὶ то | τοῦ καλωδίου. Ὁ παλμός στήν ἔξοδο τοῦ Ἰλεκτρικοῦ μετατροπέα θά ἔχει διάρκεια: T-—Ts«Il-to χρόνο ἀνυμώσεως

t= Тео + tbr

| τοῦ to δίνεται γιά ἕνα ὁρισμένο μῆκος KÚ-

а (dB/km )

BD) 900 1000 1100 А (nm)

2XHMA 4

Tus [s]

"= Ryo | dB x = Аи

1 1.26 | .6 2.0 2.5 БЕУ 4.0 5.0 6.3 7.9

Dos πα ον un de Ge F3 — (3

ματος À + AÀ/2nm (ὅπου ДА τὸ pagpariké εὗπος ζώνης τοῦ nàekrpoomikoü μετατροπέα) καὶ πὐξᾶ- νεται ὅταν αὐξάνεται τὸ ДА. "Ac σηµειωθεῖ ὅτι та LED ἔχουν ДА ἀπὸ 40 dc Βθππι περίπου, ἐνῶ οἱ δίοδοι LASER ἀπὸ 2 фо 3nm.

Am ὅσα εἴπαμε, εἶναι φανερό ὅτι то πῆμα £l- собой Ва παραμορφώνεται τόσο περισσύτερα, ὅσο µεγαλύτερο εἶναι TÒ μῆκος τῆς γραμμῆς µεταφο- pac. Τὸ ποσοστό παραμορφώσεως ἐξαρτᾶται ἐπίσης ἀπὸ τίς ἑκάστοτε τεχνολογικές δυνατότητες τῆς ὑπτικῆς ζεύξεως καὶ τοὺς ἐνισχυτές, γιατί, ἀφοῦ ὑπολογισθοῖν οἱ ὁλικὲς ἀπώλειες ἰσχύος, Ва πρέπει và ἀξιολογηθεῖ κατά πόσο то ρεῦμα Εξόδου |P uro- pei và ἀξιοποιηθεῖ, M' ἄλλα λόγια, ὁ ἠλεκτροσπτι- κὀς µετατροπέας πρέπει và ἀπαδίδει ἀρκετὴ іохо στὴ γραμμή μεταφορᾶς, ὥστε và ἀντισταβμίζονται οἱ ἀπώλειες καὶ στήν ἔξοδό της vú φτάνει ша ἰσχύς HŠ ἱκανοποιητικὸ λόγο σῆμα/θόρυβος καὶ аркето εὖρος ζώνης. Τό γινόμενο τοῦ εὕροις ζώνης ἐπί τὸ μῆκος τῆς ὁπτικῆς ζεύξεως εἶναι σταθερό περίπου, πράγμα πού σημαίνει ὅτι ἂν ἐλαττωθεῖ тё πρῶτο, ба αὐξηθεῖ τὸ δεύτερο καὶ ἀντίστροφα.

Ἂς παρακολουθήσουμε τώρα τούς πίνακες 2, 3 καὶ 4 γιά và δοῦμε ποιά εἶναι καὶ πῶς σημειώνονται та τεχνικά χαρακτηριστικἁ ὁρισμένων ἐξαρτημάτων τὴς ἐταιρίας Siemens. Та ἐξαρτήματα αὐτά Hrg- poüv và χρησιμοποιηθοῦν σὲ συστήματα ζεύξεως τόσο ἀναλογικῶν ὅσο καὶ μηφιακῶν πληροφοριών,

Στὸν πίνακα 2 σημειώνονται oi διαστάσεις (σε

HINAKAS 2

Reverse voltage, max.

Forward current, max.

Non-repetitive surge forward cur- rent

(tp = 10 us; D = 0.01;

D = pulse duration tg)

Pulse repetition frequency /p Rise ume = fall time Wavelength of radiation Spectral bandwidth Dissipation at an amhient

temperature οἱ ως +25 "C Optical power coupled into aptical-fiber cable

C42334-A380- A190 το A107 ar

Їр = 30 mA;

ДЬ = +28 κ. Optical-fliber cable

CA2334-A3RD-A1 to A4 at

Jj = 100 mA for pulsed opera-

tion;

Top 7257€ Forward voltage

(I, = 20 mA)

Forward voltage

(1, = 30 mA)

Temperature coefficient af optical power

salder terminals

Insulating materials

Ambient temperature Ordering Мо, C42334-A380-

ΠΙΝΑΚΑ͂Σ 3

Reverse voltage, max.

Wavelength uf maximum sensitivity

Sensitivity at А = 850 nm

Rise rime of phoro current dp {Αἱ = 504; Τα = 20 V; 2 = 900 nm)

Capacitance (б = 18 V)

Dark currenr (Ug = 20 vy, witheast тасак

MHoisc-equivaleur optical power (Ly = 22 V)

Temperarure cectticienz far Jp

Coupling-out losses (depending on type ої opacal- hber cable]

Solder terminals Insulating materialy Ambient temperature

Ordering Mo. C42334-A480

1.2 (£1.5) 13 (£1.65) V

|-07 IK tinned Palyester;| plated Expoxy -40 to + B5 "C. -A470 - A471

зах" 4042

<i

gold-plated Polyester, Epoxy -40 τα +85 "C.

==16

Front panel !

гт 5

T] Mounting screws recommended: M25 DIN 84

Froni panèl

1] Mounting screws recommended: M 2.5 DIN А

[тоге panel поїв errangament end ровебів packing dens£y = 73 =

7 Vr im пансат; M 25 DIN ва

Ту апіх ir the case al sili hbsrs cqraded-indax] з

а Optical-fiber cables, single fiber (gradedindex): dimensions у = 5 mm b Cptcal-hiber cables, fiber bundle: dimension y — 2.3 mm

- Loss with opticsl-hber cable 440 nm i mu 4 Fiber bundle (C423 - A 385-, 100 ro S A A107) Pulse spread і Graded index fiber Pulse spread 33 ή Cable types 1, 2, 3 [ᾳ (C42334-A380-A1 го A4)

Loss at À

Loss at 4 = 820 nm

Coupled-in optical power Ambient semperarure 4010 FRC

(Coupling C42334- A380 Ordering No. C42334- A490 ATG; Jy = 30 mA for pulsed ποσα EI operation; Τί. = +25 C) Conpled-in optical power (Coupling C42314-A380- A471; lp = 50 тА, T, = +25 30) 13 Р, Insulation resistance ат 20 "C and 50% rel. humidity

Front pane 1.5 плаз. Frost panel Fole arange орар and possible паску dersiw

insulating materials: PTFE, Epoxy Cable sheath ; Polyester

aaa

Mechanical life zlü00 2100 plug-in operations E jason Minimum bending radius 50 20 mm Las : т Bending stress + 90° 226000 26000 cycles 7 Tensile stress (wst duration 5 min.) 100 20 N Ambient temperature —1ó t 4520 | —40 ta +B5. "C

Adapter Inr cable-to-cable connection

Optical-fiber cable, single fibers, (graded-index), а

Cher Mer. ! (rn) (ether (γον Mo, στη lengths on request) er | f "А2 : C42334- A 3802 A 160

-A3 `

C42334-A380-A 80“ ASI” -ABI

AIC] -A102 -A123 -АЇба -A105 -A10

* Cable as shown, bir with ome connector and one Iree cable erd

mm) καὶ та τεχνικὰ χαρακτηριστικά бо ἠλεκτρο- απτικῶν μετατροπέων рё LED, οἱ ὁποῖαι проорібоу- ται γιὰ διαφορετικά εἴδη καλωδίων. Та τεχνικὰ уа- рактпрістіка πού σημειώνονται στόν πίνακα 3 ipo- ройи ἕναν ὁπταηλεκτρικά μετατροπέα μὲ δίοδο PIN, ἐνῶ ὁ πίνακας 4 ἀναφέρεται στὰ χαρακτηρι- атка διαφόρων καλωδίων καὶ ста Βύσματα πού χρησιμοποιοΏνται γιὰ τὴ σύνδεση τῶν καλωδίων μεταξὺ τους H μὲ τοῖς μετατροπεῖς. Ἡ. ὁμάδα a τοῦ πίνακα 4 ἀφορᾶ μονόκλωνα καλώδια καὶ ñ b πολύκλωνα. Συγκρίνοντας та χαρακτηριστικἁ αὐτῶν των буо ὑμάδων. unopel và διαπιστώσει κανεὶς τῇ διαφορά πού ὑπάρχει μεταξύ τῶν ἐξασβενίσεων, χωρίς ὅμως và παραθλέψει τὸ γεγονός ὅτι ὑπάρχει διαφορά καὶ στὴ δυνατότητα μεταφορᾶς ἰσχύος. Ὅπως Βλέπουμε, та καλώδια αὐτά διατίθενται σὲ

22

GATED

διάφορα στάνταρ μήκη. μὲ Висрата опо τή ша Й καὶ ἀπό ric δύο ἄκρες. Τέλος. üc σηµειωθεῖ, ὅτι rà καλώδια ἀπό їмес συνβετικοῦ γυσλιοῦ δὲν μποροῦν ма копойу ἀπὸ том τεχνικό πα πρόκειται và та χρησιμοποιήσει, γιατὶ й κοπή τους προὐποβέτει El- δική ἐπεξεργασία, μὲ σκοπό và ἐλαχιστοπαιηθοῦν ОЇ ἀπώλειες.

H τεχνολογία τῶν ὁὀὁπτικῶν ζεύξεων ἔχει üvanruxBei σὲ τέτοιο Βαθμώ τὰ τελευταία хрома. ὥστε αὐτή τή στιγμή và ὑπάρχει στὴν ἀγορά HE- γάλη ποικιλία ἀπὸ та ἁπαραίτητα ἑξαρτήματα, Ëp- yava kai Βαβμίδες, Οἱ ἔρευνες στὸ μεταξὴ симехі- ζονται, καὶ αἱ εἰδικοί πιστεύουν ὅτι сто μέλλον οἱ ἀπτικές ζεύξεις µέσω καλωδίων ἀπὸ ἵνες σι νβετι- кой ушалоо Ва παίξουν πρωτεύοντα ρόλο σὲ MOA- λούς τομεῖς τῶν ἠλεκτρονικῶν ἐφαρμογῶν.

ГИК АГІ

АПОТЕЛЕХМАТА T&N ІМНХАМІКОМІ 2 YNTOINIZMISPIN

Πολλοί ἀπὸ τούς φίλοις τοῦ Hi-Fi ἀρέσκονται và διαλέγουν μόνοι τους та τμήματα πού Bà συγκροτήσουν ἕνα σύστημα, μὲ μόνους καθοριστικούς παράγοντες то προσωπικὀ τους γοῦστο καὶ то κόστος τοῦ συστήματος. ᾽Αποτέ- Авара αὐτῆς τῆς προτιµήσεως El- ναι πολλοί κατασκευαστές συστη- μάτων Hi-Fi và διασποῦν та σι- стбната τους σὲ πολλά µέρη, γιὰ vü ἐξασφαλίσουν τήν ἀπαιτούμενη εὐελιξία στοὺς ἀγοραστές.

Αλλά γιά và ἔχουμε πιστή áva- παραγωγή τοῦ ἤχου ἀπὸ ἕνα gŭ- отпра, εἶναι ἁπαραίτητο và συν- εργάζονται ἁρμονικά μεταξύ τους та τμήματα πού τό συνθέτουν. Kai γιά và τὸ ἐπιτύχει κανείς αὐτό, χρειάζονται ἀρκετές γνώσεις καὶ πείρα, πράγματα ποῦ στεροῦνται πολλοί ἀγοραστές, Ἔτσι δὲν εἶναι σπάνιο và συναντήσουμε σιστή- ματα пой, ἐνῶ ἀποτελοῦνται ἀπό πολύ καλές µονάδες, δὲν ἔχουν καλή ἀπόδοση, γιατί ol µονάδες αὐτές δὲν συνεργάζονται ἆρμο- міка μεταξὺ τους.

Μιά ἀπό тіс δυσκολότερες δου- λειὲς εἶναι ἡ σύνθεση ἑνὸς πικάπ ἀπὸ ἕναν κινητήρα, ἕνα Βραχίονα, ша κεφαλή καὶ rà ὑπόλοιπα μέρη TOU. Στὴ σύνθεση τοῦ пікап ἄντι- μετωπίζουν προβλήματα ἀκόμη каї οἱ κατασμευπστές, εἰδικά ἐκεῖνοι πού δὲν κατασκευάζουν рочот τους ὅλα та ἀπαιτούμενα µέρη.

| Та προθλήματα αὐτά καὶ οἱ αἰτίες

πού та προκαλοῦν, οἱ κρίσιμες σχεδιαστικές παράμετροι, ὁ тро- πος µετρήσεώς τους καὶ ñ σηµα- σία τους στή σωστή амапараушут) ἀναφέρονται сто ἄρβρο πού ёко- λουθεῖ, τὸ опоо Βασίζεται στά στοιχεῖα πού πήραμε ἀπό τή µε-

24

λῆς.

Μέρος πρῶτο

λέτη «Audible Effects of Mechani- cal Resonances іп Turntables» τοῦ

Poul Ladegaard, μηκανικοῦ τῆς εἰδικειμένης cé Βέματα µετρή- σεως ἤχου δανέζικης ἑταιρίας Brüel &Kjaer.

᾿Εξετάζοντας то πικάπ σᾶν ἀρχὴ λειτουργίας, Ва μπορούσαμε và ποῦμε. ὅτι ἀποτελεῖται ἀπὸ ἕνα περιστρεφόμενο пЛлатш, πάνω στὸ ónoio τοποθετεῖται ὁ δίσκος, μιά κεφαλή ἀναγνώσεως καὶ μιά κατάλληλη ὑποδοχὴ γιὰ τή oT- ριξῆ της. ᾽Αποστολή τοῦ πικάπ el- ναι và εξασφαλίζει τίς κατάλληλες πινθῆκες ἀναγνώσεως, δηλαδή то αὐλάμι τοῦ δίσκοι và περιστρέψε- ται μὲ 33 1/3 ἢ 45 ñ 78 στροφές ама λεπτό μὲ σταθερή ταχύτητα σὲ σχέση μὲ τή Βελόνα τῆς кефа-

Σκοπός τοῦ συστήματος ompi- Євою τῆς κεφαλῆς εἶναι và крата T Βελόνα σὲ σταβερή ἐπαφή μὲ тб αὐλάκι τῆς ἐγγραφῆς. Ἔτσι, ἡ δύναμη πού ἀναπτήσσεται μεταξύ Βελόνας - αὐλακιοῦ Bà πρέπει và ἔχει μιὰ προκαθορισμένη τιμή πλάτους καί διειθύνσεως καβ ὅλη τή διάρκεια τῆς ἀναγνώσεως, Στὴν πράξη τοῦτο δέν εἶναι Buva- τό, γιά τεχνικούς καὶ οἰκονομικούς λόγους, ἀφοῦ τά διάφορα µηχα- мка µέρη ἔχουν κάποια ἐλαστικό-

τητα, Та σημεῖα ἐκεῖνα τοῦ πικάπ:

ста ὑποῖα ἐμφανίζεται ἐλαστικό- τητα παριστάνονται στὸ Ἐκ. 1 μὲ ἐλατήρια. Στὰ σημεῖα αὐτά ör- μισυωρνοῦνται μπηχανικαὶ συντονι- cuoi, πού ἐπηρεάζουν τή σχετική Вест αὐλακιοῦ - Βελόνας καὶ, κατ᾿ ἐπέκταση, τὴν πιστότητα τῆς ἄνα-

νων -—rNuYvYvAYDOWCSXECAEZLE

QR 2010

Μεφαλῇ 3

Βραχίανας 1

παραγωγῆς,

"Av μελετήσει κανείς та napa- πάνω σημεῖα ἐλαστικότητας, θά δεῖ ὅτι ὅλα λίγο-πολύ μποροῦν và καταργηθοῦν ἐκτός ἀπό ἕνα. Euy- κεκριμένα, οἱ ἑλαστικότητες τοῦ Врахіома καὶ τοῦ συστήματος στηρἰξεώς τοι ἀποφεύγονται μὲ Th χρησιμοποίηση κατάλληλων ὑλικῶν, ἑνῶ οἱ συντονισμοί τοῦ πλατώ, той δίσκου καὶ τοῦ ὑλικοῦ ατηρίξεώς του ἐλαχιστοποιοῦνται μέ κατάλληλη σχεδίαση. Tó μόνο πού δὲν μπορεῖ và ὑπερπηδηθεῖ εἶναι ἡ εὐλυγισία πού ἐμφανίζει ἡ

Врахіомає 2 Βραχίονας 3

στήριξη τῆς Βελόνας στὸ σῶμα τῆς κεφαλῆς, ἡ ὁποία καὶ ër- μιουργεῖ та περισσότερα προθλή- ματα.

"Ας μελετήσουμε, λοιπόν, αὐτόν TÓ συντονισμό τοῦ Βραχίονα. Οἱ μοντέρνες κεφαλές κατασκευά- ζονται ἔτσι ὥστε và εἶναι σὲ Béon và λειτουργοῦν μὲ δύναμη àva- γνώσεως τῆς τάξεως τῶν 10πιΝ. Γιὰ vá πραγματοποιηθεῖ κάτι TÉ- тої σὲ χαμηλές συχνότητες, πρέπει ἡ ἐλαστικότητα ἀναρτή- σεως той στηρίγµατος τῆς Βελύ- νας và εἶναι σχετικά μεγάλη (Ou-

νήθως 35 - 50 um/mN). Τοῦτο, σὲ συνδυασμό μὲ тіс μάζες τοῦ Ou- στήματος ἀναγνώσεως, καθορίζει ша συχνότητα συντονισμοῦυ τοῦ βραχίονα ἴση μέ:

1

Tras =

пу Cim + М)

ὅποι M καὶ m ἡ ἐνεργός μάζα τοῦ Βραχίανα καὶ τῆς κεφαλῆς, ἀντί- στοιχα, ἰἀναφερόμενες καὶ oi δύο ώς прос то σημεῖο στηρίξεως τοῦ βραχίονα) καὶ C ἡ ἐλαστικότητα ἀναρτήσεως той στηρίγµατος τῆς Βελόνας (BÀ. καὶ Σχ. 2). | Αποτέλεσμα αὐτοῦ TOU συντο- viool εἶναι ма ἐμφανιστεῖ μιά EE- apon στήν ἀντίστοικη συχνότητα, τό πλάτος τῆς ὁποίας ἐξαρτᾶται ἀπό τήν ἀπόσβεση τοῦ συστήμα- roc. 'O ἔλεγχος τῆς ἀποκρίσεως γίνεται εὔκολα μὲ τή συνδεσµο- λογία τοῦ Xx. 3, ὅπου τὸ πικάπ δουλεύει μὲ ἕναν πρότυπο δίσκο ἑλέγχου QR2010, στόν бпоїо εἶναι γραμμένη ша σάρωση συχνότητας 5 фе 20Hz. Τὸ пікап трофоботеї τή μονάδα B&K 4416, πού ἐλέγχει τήν ἀπόκριση, καὶ ἡ ἔξοδος τῆς μονάδας αὐτῆς ὀδηγεῖται στὸ катаурафіко στάθμης ВАК 2307. Ὅπως εἴπαμε, ἡ συχνότητα συν- τονισμοῦ τοῦ βραχίονα ἐξαρτᾶται | τόσο ἀπό τόν ἴδιο боо καί ἀπὸ τά μηχανικά χαρακτηριστικἁἀ τῆς KE- φαλῆς. Τοῦτο φαίνεται καὶ ἀπό τίς καμπύλες τοῦ Σχ. 4, ὅπου τρεῖς διαφορετικὲς κεφαλὲς συνδυαζό- µενες μὲ διαφορετικούς Gpaxio- мес δίνουν διαφορετικές συχνότη- τες συντονισμοῦ καὶ, φυσικά, δια- φορετικές ἀποκρίσεις. "Апо τίς καμπύλες ἐπίσης διαπιστώνουμε ὅτι à συντονισμὸς τοῦ Opaxiova δὲν ἐπηρεάζει rrjv ἀπόκριση τοῦ φάσματος τῶν ἀκουστικῶν συχνο- τήτων, Ἐπηρεάζει, ὅμως, τὸ rumble, тб wow καὶ flutter καὶ τή δύναμη ἀναγνώσεως, ὅπως θά δούμε παρακάτω.

25

Ἔχει ἀποδειχτεῖ ὅτι, γιά và ἐξ- ασφαλιστεῖ πιστή амапараушут), n συχνότητα συντονισμοῦ TOU συν- óuacuoü Βραχίονας - κεφαλή πρέπει và εἶναι 10Hz ἢ λίγα µεγα- λύτερη. Γι αὐτὸ στὰ παραδε|- уната moù ἀκολουθοῦν Bà χρησι- μοποιήσουμε τήν κεφαλή 3 roD Σχ. 4 σὲ συνδυασμό рё τούς τρεῖς Βραχίονες, ба πρέπει, ὅμως, và σημειώσουμε. ὅτι συνδυασμοί KE- φαλη - Врахіомас πού συνήθως συναντώνται στήν πράξη ἔχουν αυχνώτητα Guvroviouou апо 5 ὥς ВНІ.

| RUMBLE

МЕ τὸν бро rumble χαραμτηρί- ζεται κάθε σῆμα πού προέρχεται ἀπὸ τίς μηχανικές δονήσεις τοῦ πικάπ καὶ ὑπερτίβεται στό σῆμα τῆς ἐγγραφῆς, Τό rumble ὀφείλε- ται κυρίως στόν κινητήρα καὶ μπορεῖ và μετρηθεῖ μὲ τή συνδε- πμολογία τοῦ Σχ. 5. Στῇ συνδε- σμολογία αὐτή χρησιμοποιεῖται ὁ πρότυπος δίσκος ἐλέγχου QR2010, τὸ πικάπ τροφοδοτεῖ τῇ μονάδα ἐλέγχου ἀποκρίσεως B&K 4418 καὶ τὰ ἀποτελέσματα μετριοῦνται μὲ τὸ θολτόμετρο ВАК 2606/7/B. Ἢ μονάδα 4416 διαθέτει φίλτρα ποὺ ἐπιθάλλοιν στήν ἀπόκριση τή μορφή τῆς καμπύλης A ñ B τοῦ Σχ. 6 (ЕТА Béon της μπορεῖ ма χρηαιμοποιηθεῖ ὑποιαδήποτε ἄλλη амалоут σµσκευή πού ἐξασφαλίζει aütr τή δυνατότητα].

ОП συνεχεῖς πάντως Βελτιώσεις στήν ποιότητα τῶν κινητήρων kā- Buc καὶ та προοδευτικά σιστή- ματα μεταδόσεως τῆς κινήσεως μὲ ἱμᾶντα ἢ ἀπευθείας, καβιστοῦν δύσκολο τόν καθορισμό τοῦ rumble. "Av, γιὰ παράδειγµα, xpn- | сшопоцуєї τὸ φίλτρο В, τὸ rumble εἶναι δυνατό và φτάσει то SdB. ᾿Αλλὰ ἡ τιµή αὐτή εἶναι τῆς ἴδιας τάξεως μεγέθους μὲ то Bo- ридо пой προκαλεῖ ἡ κεφαλή καὶ ё προενισκυτῆς, καὶ ἔτσι ἀπὸ τίς μετρήσεις δὲν μποροῦμε ма ἔμουιμε σαφεῖς πληροφορίες γιά τήν ποιότητα τοῦ πικάπ. "Av, палі, χρησιµοποιπβεῖ то φίλτρο А, Bà παρατηρηθεῖ ша αὔξηση ката 30dB περίπου. Хто ἐρώτημα ἂν ἡ νέα τιμὴ εἶναι rumble, ἡ ἀπάντηση εἶναι ἀρνητική, "Av, пох. ἀλλῆᾶ-

26

ΠΗ zü1ü

Bros E Kjmi

RaerneinghMe:- Είπε

ἔσυμε τήν κεφαλή й то Врахіома, ἡ νέα τιµή μπορεῖ và φτάσει rà 504В. Tà πόσο μπερδεμένο εἶναι τὸ θέμα, φαίνεται ἀπό τὸν πίνακα 1. Στὸν πίνακα αὐτὸ σημειώνονται οἱ τιμές пой μετρήθηκαν со ἕνα πικάπ τὸ ὁποιο χρησιμοποισΏσε τὴν ἴδια κεφαλή καὶ τρεῖς біафо- ретікойс Βραχίονες, Ol μετρήσεις ἠναφέρονται τόσο сто φίλτρα А ὅσο καί то B. Γιὰ và ἐξηγήσουμε τίς διαφορές αὐτές, ас ξαναδοῦμε τίς καμπύλες τοῦ Ху. 4, ἀπ' ὅπου φαίνεται ὅτι ἡ ἀπόκριση τῶν κε-

iñwanurmp вний Рата Ента in Тури 4418 : ac YO 5igni — xu F

EE аа YO Ko c ED aca

= ЕРА = E πε Es a == =e

E T =s = LEER. ka Б й πα CM kiku i πα нал вы шт пи ku Пі" παπα! ww MP ES MEM ——=EE———Ery ΗΝ ЕЕН i H= ΗΕ ΞΞΞΞ

μι 4]

D ë в Cia

ΕΕ ΕΞΕΞ

фалшу στήν περιοχῇ 5-20Hz κάθε ἄλλο пара γραμμική εἶναι, καὶ ἔτσι ἡ ὁλική ἀπόκριση δίνεται ἀπό τὸ συνδυασμό τῶν ἀποκρίσεων κεφαλῆς καὶ καμπύλης А, Καὶ na- λι, ὅμως, ol διαφορές τοῦ πίνακα 1 δὲν αἰτιολογοῦνται πλήρως, H Βασική αἰτία εἶναι τὸ ὅτι ὅλοι αἱ δίσµαι — ἀκόμη καὶ αἱ πρότυπαοι = ἔχοιινν ἕνα поса ἀκαθαρσιῶν, πού δημισυργαῦνται ката TI] φάση τῆς καταπκευῆς. Каі ἔχει ἀπαδειχβεῖ (L. Happ and F. Karlov: «Record warps and System Flayback per- formance») ὅτι οἱ ἀκαθαρσίες αὐ- τὲς δημιουργοῦν борибо μὲ μιὰ τέτοια κατανομὴ ἡ ὁποία ἐμφανί- ζει μέγιστο σὲ συχνότητες ἀπὸ 3 ὥς 4Hz (Xx. 7).

Ὅπως Βλέπουμε, та ὅσα pe-

| 2307

ВАК QR 2010 100Hz

III

| І "| Га!

DIN 45545 100 Hz

τρΏµε χρησιμοποιώντας τὸ філтро А δὲν εἶναι фимато ма δώσουν

ἀκριβεῖς πληροφορίες γιὰ TÓ τίς μονάδες καὶ τή σωνδεσμολογία rumble пой προέρχεται ἀπὸ τόν τοῦ Ху. 11, ὅπου τὸ спра апо то κινητήρα, ἀφοῦ στήν ἴδια περιοχὴ пікап ὀδηγεῖται στὴ µονάδα ἐλέγ- συχνοτήτων ἔχουμε ἐπιδρώπεις xou ἀποκρίσεως B&K 4416 kai στή

| ἀπό τίς ἐπιρανειακές ἠνωμαλίες συνέχεια ἐφαρμόζεται στόν ἐτε- | τῆς ἐγγραφῆς, noù ἐνισχύονται робимо ἀναλήτη φάσματος ВАК | μάλιστα λόγω συντονισμοὮ τοῦ 2010, - та ἀποτελέσματα. τοῦ 8payiova. Στὰ Σχ. B, 8 καὶ 10 pal- ὑποίοι γράφονται сто катаура- νονται та φάσματα πού δίνουν фіко στάθμης B&K 2307 δίνοντας

τρεῖς διαφορετικοί протупої ði- τήν καμπύλη rumble τοῦ Σχ. 12.

око καὶ αἱ μεταξύ τους διαφορές. Στὴν καμπύλη αὐτή Βλέπουμε ὅτι

Ἂν θέλουμε và διαπιστώσουμε ὑπάρχουν τρεῖς συνιστῶσες,. 'H

ἀπό ποῖ προέρχεται то rumble, πρώτη (Arm resonance] ὀφείλεται πρέπει ма κάνουμε «φασματική στὸ συντονισμό τοῦ Gpaxiova και, ἀνάλυση ото σήμα τοῦ ἐλεγχόμε- ὅπως εἴπαμε, ἐλαχιστοποιεῖται HÉ

vou пікап. Γιὰ τὸ σκοπό αὐτόν κατάλληλη ἐκλογή τοῦ συνδυα- μποροῦμε và χρησιμοποιήσουμε σμοῦ κεφαλή - Βραχίονας, Ἡ δεύ-

27

τερη (Motorrumble) ὀφείλεται στό rumble πού προέρχεται ἀπὸ τὸν κινητήρα καὶ ἡ ἐλαχιστοποίησή της εἶναι δουλειά τοῦ κατασκευα- στη. Τέλος, ἡ τρίτη συνιστώσα (Hum) ὀφείλεται ото θόμβο пой προέρχεται ἀπό то δίκτυα καὶ ὑποθιθάζεται μὲ τή χρησιμοποίηση Βωρακίσεων, καλῶν γειώσεων κλπ.

Ἕνας ἄλλος під παραστατικός τρόπος ἀναλύσεως τοῦ rumble εἷ- ναι và χρησιμοποιηθοῦν δύο dva- λύτες φάσματος, οἱ ВЕК 2031 καὶ 2131, συνδεσμολογημένοι ὅπως сто Σχ. 13. Στῆν περίπτωση αὐτή Bà ἔχουμε ἀπευθείας ἀπεικόνιση ὅλων τῶν συνιστωσῶν πού συνθβὲ-

TIINA x ΑΣ 2

τουν τὸ rumble. Хто Σχ. 14 AŻ- πουμε τήν ἀπεικόνιση πού Βά ἔχουμε στὸν ἀναλύτη φάσματος ВЕК 2131 [ἀνά 1/3 ókráBac) ἀπό τήν ἀναπαραγωγή τοῦ δίσκου ἐλέγχου 092011, ὅταν ὁ τελει- taiog χρησιμοποιεῖται σὲ ἕναν κλασικό τύπο пікап. Хам στάθμη ἀναφορᾶς ἔχει ληφβεῖ ἕνας Βόρυ- &oc -22dB ((1/3 octave filtered pink noise) μέ ἀναφορά τῶν dB, 1Üücm/sec στόν 1KHz.

| Πιθανόν ма ἀναρωτηθεῖ κανείς, | γιατί τόση φασαρία γιὰ Βόρυβους пой τό φάσμα τους Βρίσκεται κάτω ἀπό τούς 20Hz, ἀφοῦ τό àv- Βρώπινο αὐτί δέν μπορεῖ và τούς ἀντιληφβεῖ. ᾿Επιπλέον. καὶ ἄν ἀκόμη δημιουργήσουν ἀκουστικὰ

19 ΕΕ ΕΕ. Τη.

1] wow and Puntar

a]

m Typical 8 Β К Fhittar Waighring Варка

2B

φαινόμενα, εὔκολα μποροῦμε ма та καταργήσουµε χρησιμοποιώὼν- τας κατάλληλα φίλτρα. То про- θληµα, ὅμως, δὲν εἶναι αὐτό, ἀλλά та ἔμμεσα ἀποτελέσματα noü ön- μιουργοῦν айтої οἱ ὑποακουστικοί Βόριδοι, Та ἀποτελέσματα айта ὠφείλονται κυρίως στὸ συντονισμό той συνξυασμοῦ Βραχίονας - ке- φαλή, рё ἀποτέλεσμα và ταλαν- τώνεται ἡ κεφαλή σὲ σχεση μὲ TO δίσκο καὶ μάλιστα τόσο περισσό- repo ὅσο χαμηλότερη εἶναι ἡ συ- χνότητα σιιντονισμοῦ τοῦ Βραχίο- va. "Н ταλάντωση αὐτή αὐξώνει τὸ ποσοστό ἐνδοδιαμαρφώσεως τῆς ἀναπαρανόμενης τήν ἴδια στιγμή ἐγγραφῆς, γιατί ὁ ἐνισχυτὴς δὲν μπορεῖ và εἶναι γραμμικὸς ота πολύ μεγάλα πλάτη пой ἔχει τὸ παραγόμενο σῆμα ὑποακουστικῆς συχνότητας στὀ ὁποῖο ὑπερτίθεται τό σήμα τῆς ἐγγραφῆς,

Tñ σοβαρότητα τῆς ὀρθῆς ἐπι- λογῆς τοῦ Βραχίονα μπορεῖ và τήν ἀντιληφβεῖ κανείς εὔκολα, ἂν συγκρίνει τὰ φάσματα той rumble πού φαίνονται στά Σχ. 15, 16 καὶ 17. Та φάσματα αὐτά ἀναφέρονται σέ τρεῖς διαφορετικούς Βραχίονες πού συνδυάζονται πάντα μὲ τὴν

1,25 kriz

Βραχίανας 1

mma αι Τι.

Брахіомає 2 1.25 kHz

QA 2010

= EA LEAL 4416 52035

З o. mmm munam +

Б Р DIEM M M τν В ГА αμα асн ЕЕ rp μαυρα TEE Potentiometer Напр СВ Rectitia UC LI pwer Lim. Freq 1

ERER == = MI

ги ше де не Ли Зб -------- -ᾱ----] р ни INE жа и ва ора зе Ó |

ен T > =

10 LX 2000 Hs БОООЇ 10000 2000 τῶν тта x x 0, о

r

Κατακόρυφη y γωνία. 'πνανγνώσεως 220?

ἴδια κεφαλή καὶ τὸν ἴδια κινητήρα, προκειμένου và ἀναπραχθεῖ rj £y- γραφή τοῦ npórunou δίσκου ἐλέγχου QR2010.

WOW KAI FLUTTER

Εκτός ἀπό τὸ rumble, ἕνα ἄλλο ἐξίσου σπουδαῖς χαρακτηριστικό τῶν κινητήρων εἶναι ñ σταθερό- τητα τῆς ταχὐτητάς τους, ἡ ὁποία ἐκφράζεται μὲ διάφορους τρό- πους, ἀνάλογα μὲ τή συχνότητα μὲ τήν ὁποία μεταβάλλεται. Га τιμές ἀπό 0 ὥς 0,5Hz ἡ ἀστάθεια τῆς ταχύτητας ὀνομάζεται «ὁλί- σθηση:»: (drift) καὶ μετριέται σάν μέση τιμῇ cé ша καθορισμένη χρονική περίοδο. Οἱ προδιαγραφές IEC, γιὰ παράδειγμα. ὀρίζουν τήν περίοδο αὐτή ἴση μὲ 30sec. 'H ἀστάθεια τῆς ταχύτητας TOU κινη- τήρα ὀνομάζεται wow γιὰ συχνό- τητες μεταβολῆς 0,5 - 10Hz каї flutter γιὰ συχνότητες 10 - 100Hz. Επειδή, ὅμως, ἡ εὐαισθησία τοῦ ἀνβρώπινου αὐτιοῦ δέν ретавал- Metar апотора σὲ αὐτή τήν περι- OX!) συχνοτήτων, τά ἀποτελέ- арата τῶν παραπάνω παραμέτρων μετρισΏνται σάν ὁλικὸ ἀποτέλε- gua.

'H μέτρησή τους γίνεται μὲ ἕνα εἰδικὸ γι αὐτὸ то σκοπὸ ὄργανο, π.χ. τὸ ВАК 6203, συνδεσμολογη- μένο μὲ τόν τρόπο πού δείχνει τό Σχ. 18. Στὸν πρότυπο δίσκο QR2010 ὑπάρχει μιὰ κατάλληλη ἐγγραφῇ. ἡ σταθερότητα τῆς ὑποίας ἐπιτρέπει μετρήσεις wow καὶ flutter μέχρι + 0,0695, Γιὰ và ἐξασφαλιστεῖ ἄριστος σισχετισμὸς ἀνάμεσα στίς μετρήσεις καὶ τὴν ποιότητα τοῦ xou - ὅπως акрі- бас τήν ἀντιλαμβάνεται τὸ üv- Βρώπινο айті — πρέπει và χρησι- μοποιηθεῖ ἕνα φίλτρο (μεταξύ τοῦ πικάπ καὶ τοῦ ὀργάνου HETH- σεως] пой và ἐπιβάλλει τήν KOH- πύλη B&K Flutter Weighting Ae- sponse той Σχ. 18. 'H καμπύλη αὐτὴ προέκυψε ἀπό πειράματα nog ἔδειξαν ὅτι τὸ ἀνθρώπινο αὐτί εἶναι поло εὐσπίσβητο στό wow καὶ fiutter σὲ μιὰ συχνότητα γύρω αστούς 4Н2. Oi μετρούμενες τιμὲς δίνονται σὲ + μέγιστο, ἀφοῦ oi τιμές AMS δὲν ἀποδίδουν σωστά то αυμσχετιαμό ἀνάμεσα στίς µε- | τρήσεις καὶ TÓ ükoucTiKÓ ἀποτέ- λεσμα, Ἔχει ἀποδειχθεῖ (H, Saki:

«Perceptibility of Wow апа Flutter:) ὅτι то αὐτί μπορεῖ và διακρίνει πολύ µικρές τιμές wow καὶ flutter, καὶ συγκεκριμένα +0,06% σὲ ἕνα σύνθετο Пуо ΞΚΗΣ, ὅταν ἡ συχνότητα μεταβολῆς τῆς ταχύτητας εἶναι 3Hz.

᾿Αλλὰ καὶ πάλι μπορεῖ và ἄνα- ρωτηθεῖ κανείς κατά πόσο οἱ με- τρούμενες τιμές wow καὶ flutter ἀντανακλοῦν πραγματικά τὴν ποιότητα τοῦ κινητήρα καὶ µόνο. Гід và διαπιστωβεῖ αὐτό, χρησιµο- ποιήθηκαν τρεῖς διαφορετικοί Βραχίονες καὶ μετρήθηκαν οἱ Te | μὲς πού σημειώνονται στόν πίνακα 2, οἱ ὁπαῖες δείχνουν τήν ἑξάρ- mon τοῦ wow καὶ flutter ἀπό то Врахіома.

Γιά ма θρεθεῖ ката πόσο ὑπᾶρ- | χει ἐξάρτηση ἀπό τὸ συντονισμό TOU Βραχίονα, Ва препеї καὶ πάλι và γίνει φασματική àvàAuocn. Γιά TÓ σκοπό αὐτόν μπορεῖ và χρησι- μοποιηθεῖ εἴτε ñ ПАЙ συνδεσµο- | λογία τοῦ Ху. 20 εἴτε, үй πιό парастатіка ἀποτελέσματα, ἡ συνδεσμολογία τοῦ Σχ. 21. Στὴν πρώτη συνδεσμολογία урпошо- ποιοῦνται Ó μετρητής flutter ВАК 6203, τὸ φίλτρο μεταθλητῆς кем- τρικῆς συχνότητας B&K 1621 καὶ TÓ катаурафіко ВАК 2306. Та tu- піка ἀποτελέσματα τῆς µετρή-

σεως φαίνονται στὸ Ух 22. Στὴ δεύτερη συνδεσμολογία χρησιμο- ποιοῦνται δύο ἀναλύτες (ВЕК 2031, 2131) καὶ rà ἀποτελέσματα τῆς ἀναλύσεως της φαίνονται сто Σχ. 23,

Στό φάσμα τοῦ Xx. 22 akpi- νουμε τέσσερις περιοχές μεγί- στων, ποῦ ἀντιπροσωπεύσιν тіс ἰσάριθμες Βασικές αἰτίες οἱ ὁποῖες συντελοῦν στῆ μετρούμενη τιμή TOU wow καὶ flutter. Συγκεκριμένα, ol κορυφές Record Centering kal Record Ellipticity, поо Βρίσκονται στήν περιοχή 0,5 - 1,2Hz, προέρ- χονται ἀπὸ ἄτελειες τοῦ δίσκου ελέγχου, ὅπως коко κεντράρισμα καὶ ἑλλειπτικότητα τοῦ αὐλακιοῦ,

"Н τρίτη κορυφή (Tone Arm Re-

sonance) ὀφείλεται OT σιιντονι- сро τοῦ Βραχίονα καὶ ἐξαρτᾶτηι ἀπὸ τόν ἑκάστοτε κρησιμοποιοί- μενο συνδυασμό Врахіома - κεφα- Ar. Ἢ τέταρτη κορυφή (Motor Drive Shaft), пой Βρίσκεται γύρω στούς 25Hz, ὀφείλεται στόν κινη- Tipa καί, ὅπως Βλέπουμε, ἀποτε- λεῖ μιά συνιστώσα πολύ μικρότερη ἀπό τίς προηγούμενες. Μποροῦμε. λοιπόν, và καταλή- EouuE сто συμπέρασμα ὅτι τὸ ма γνωρίζουμε ἁπλῶς τήν Tui] τοῦ wow καὶ flutter, χωρίς và ξέρουμε τίς αἰτίες καί τό пососто πού

NEA oópyava HE

ΓΕΝΝΗΤΡΙΑ ΕΓΧΡΏΜΗΣ TV LCG - 398A ΤΕΧΝΙΚΑ. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

è Γεννήτμια ἐγχρώμων εἰκόνων SE- CAM

s B ἔγκρωμες εἰκόνες γιά ἐλένκους καὶ ρυθμίσεις τῆς πισπτότητας τῆς εἰκάνας καὶ τῆς στάθμης τοῦ Baonpau

s» Еібнкес πρότυπες εἰκόνες γιὰ τὸν Ελεγχα καὶ τήν ρύθμιση τῆς Ypap- μικύτητας καὶ τοῦ кеУТраріоротоє τῆς εἰκόνας καθώς καὶ τῆς поліко- τητας τῶν πηνίων ἀπόκλίσεως,

s Διαστάσεις: 12,5 x 25 x 325 em . Βάμος: 4 κιμά περίποη

. "ЕЕобос Βίντεα; 0--1Урр ота 750,

πολικότητα Βετική [συγχρονισμός ἀρνητικός]

в "ЕЕобоє RF:

МНЕ, 55-83MWHz καὶ 185 — 205 MHz ОНЕ, 471,25. 885 25MHz

s Πολιτικώτητα διαμορρωσεακ: Не»

τική καὶ ἀρνητική

TENKE ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΣ ΓΙΑ THN ΕΛΛΑΔΑ

ἐπηρεάζοιν αὐτές τῇ µετρηβείσα τιµή, εἶναι ἕνα κριτήριο ἀναξιόπι- сто γιά τήν ἀξιολόγηση τοῦ κινη- τήρα ἑνός πικάπ. "Αν μάλιστα Añ- боциє ὑπόψη τήν καμπύλη διορ- Βώσεως τοῦ Σχ. 19, 86 καταλή- ξουµε сто συμπέρασμα ὅτι ἡ μόνη παράμετρος πού ἐπιδρᾶ αὐσια- | ατικά στήν τιµή τοῦ wow καί flutter εἶναι ὁ συντονισμός τοῦ συνδμηασμοῦ Врахіамає - κεφαλή.

"Ас παρακολουθήσουμε τώρα та Σχ. 24 καὶ 25, γιά và δοιμε πῶς ἐπηρεάζεται то wow καὶ flutter ἀπό Tfj σχετικἠ κίνηση τοῦ pa- κίονα ὡς прос то δίσκο. Апо TÓ Σχ. 24 Βλέπουμε πῶς ἡ κατακό- ρυφη γωνία ἀναγνώσεως μετατρέ- πει τίς ταλαντώσεις τοῦ брахіома ката τόν κατακόρυφο ἄξονα σὲ κινήσεις τῆς Βελόνας κατά µῆκος τοῦ айлакіой, μὲ ἀποτέλεσμα vü ὑημιουργεῖται διαμόρφωση συχνό- τητας. Ката τόν ἴδιο τρόπο. ἡ ὁρι- ζόντια κλίση τοῦ Βραχίονα ἔχει сам ἀποτέλεσμα αὔξηση στό wow | καὶ flutter, ὅταν αὐτός ταλαντώνε- | ται ката τόν ὑριζόντιο ἄξονα.

Συνεχίζεται

ΜΙΧΑΛΗΣ КОУРАКОХ Took 29:33 Ἀθῆναι (706)

Τηλ. 363.74.01 - 363.87.47

"TIT EELE LE

TA ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΑΣΕΩΣ TON AIOAQN

Ἡ τάση ὀρθῆς φορᾶς καί ἡ àvà- στροφη τάση διασπήσεως εἶναι δύο ἀπό τά χαρακτηριστικότερα μεγέθη τῶν διόδων. Οἱ τιμές τους δίνονται ἀπό τὸν κατασκευαστή καί ποικίλλουν ἀνάλογα ре τὸ εἷ- δος kai τόν τύπο τῆς διόδου. £u- ума, ὅμως, εἴτε γιατί θέλουμε νά ἐλέγξουμε τά μεγέθη πού ἐγγυᾶ- ται ὁ κατασκευαστής, εἴτε γιατί μᾶς ἐνδιαφέρουν οἱ τιµές τους СЕ ἕνα συγκεκριµένο ἑξάρτημα, εἴτε γιατί δὲν ἔχουμε στὴ διάθεσή pac тё ἁπαραίτητα τεχνικά στοικεῖα, εἴμαστε ἀναγκασμένοι νά μετρῆ- σουµε αὐτά та χαρακτηριστικά μεγέθη. Ἢ µέτρησή τους μπορεῖ vå γίνει εὔκολα μὲ τόν maÀgo- γράφο, ἐφαρμόζοντας τίς µεθῦ- δους πού παρουσιάζουμε στή συνέχεια.

'H ἠμιαγωγός δίοδος εἶναι ἕνα ἑξάρτημα μὲ δύο ἀκροδέκτες, τὴν ἄνοδο καὶ τὴν κάθοδο (ΣΧ. 1), πού χρησιμοποιεῖται γιά πολλες δοι!- λειές, Характпрістіко της γνωρι- cua εἶναι тб ὅτι ἐπιτρέπει ñ ana- γαρεύει τὴ διέλευση ρεύματος, ἀνάλογα μὲ τὸ ἂν ἡ ἄνοδος εἶναι Βετικότερη ἢ ἀρνητικύτερη ἀπό τὴν κάθοδο. То χαρακτηριστικό αὐτό τὸ ἐκμεταλλευόμαστε γιὰ τὴν ἀνόρθωση ἐναλλασσόμενων σημά- των, τή σύνθεση λογικῶν πυλῶν к.а. ᾽Ανάλογα HÉ τή δουλειά ποὺ προορίζονται νά κάνουν, αἱ δίοδοι ἔχουν διάφορες ὀνομασίες, ὅπως δίοδος ἀνορθώσεως, δίοδος ÉK- πομπῆς φωτός (LED) κλπ. Σκοπός τούτου ἐδῶ τοῦ ἄρθρου δὲν εἶναι vá ἀσχοληθεῖ pé та διάφορα εἴδη διόδων, ἀλλά νά παρουσιάσει ἁπλοὺς τρόπους μὲ τοὺς ὁποίους μπορεῖ κανείς νά μετρήσει τὴν τάση ὀρθῆς φορᾶς καὶ τήν Avd- στροφη τάση διασπάσεως, Χρησι- μοποιώντας τόν παλμογράφο. Н μέτρηση τῶν ὑπόλοιπων μεγεθῶν δὲν εἶναι εὔκολη καὶ πραγματο- ποιεῖται μέ εἰδικές κατά περίπτωση μεθόδους.

Er

Στό Σχ. 2 Βλέπουμε τὴν τυπική µορφή τῆς καμπύλης τάσεως - ρεύµατος τῶν διόδων, Εδω біа- κρίνουμε δύο χαρακτηριστικές та- σεις, τὴν τάση ὀρθῆς φορᾶς (Vr) καὶ τήν ἀνάστροφη τάση біаста- σεως (Va). Τόσο ἡ πρώτη доо καὶ ἢ δεύτερη ἐξαρτῶνται ἀπό то ὑλικὸ κατασκευῆς, τὰ ποσοστά τῶν προσμίξεων, τή θερμοκρασία, τὸ

IXHMA 1. Τὸ κυκλωματικό σύμβολο τῶν

πῆς τάσεως - ρεύματος том διόδων

ΣΧΗΜΑ 3. Boomi αυνδεσμολογία γιά τὴν ἀπεικάνιαη ατήν ὀβόνη τοῦ παλμογρόφαυ τῆς χαρακτηριστικῆς τάσεως-ρεύματος τῶν διόδων.

ΣΧΗΜΑ 4. Χαρακτηριστική τάσεως - ρεύμα- τος ἑνός LED TIL209.

ΣΧΗΜΑ 5. Συνδεσμολαγία γιά τόν ἔλεγχο καὶ τή μέτρηση τῶν χορωκτηριστικῶν ёрӣ φορᾶς μιᾶς διόδου,

διόδων. ΣΧΗΜΑ 2. Типікй µορφή τῆς χαρακτηριστι"

ΣΧΗΜΑ 6. Χαρακτηριστική τάσεως - рейро- тос plig φορᾶς μιᾶς διόδου 194001.

ρεῦμα сто ὁποῖο μετριοῦνται Kai ἄλλες παραμέτρους καὶ ποικίλλουν ἀνάλογα μὲ τὸν τύπο τῆς διόδου καὶ τήν ἐφαρμογὴ γιά τὴν ὁποία προορίζεται. Ἡ ἐφαρμογή καθορί- ζει ἐπίσης καὶ τήν περιοχή τῆς χαρακτηριστικῆς στήν ὁποία θά λειτουργήσει ша δίοδος, Мій διό- δος ἀνορθώσεως, γιά παράδειγμα, λειτουργεῖ ота тетартпибріа | καὶ I| καί ἡ τάση στὰ ἄκρα της εἶναι πάντοτε μικρότερη ἀπὸ τὴν Va. Αντίθετα, шій δίοδος ζένερ AEL τουργεῖ στό τεταρτημόριο І! καὶ μάλιστα γύρω ἀπὸ τὴν τάση id- απάσεως, пой ἐδῶ ὀνομάζεται τάση ζένερ καὶ συμθολίζεται μὲ vz.

"Av θέλουμε vá χαράξουμε τήν καμπύλη τάσεως - ρεύματος, θᾶ πρέπει và ἐφαρμόσουμε μεταξύ ἀνόδου - καθόδου μιά συνεχή τάση ката τήν ὀρθή καὶ ἀνά- στροφη φορά, vú μεταθάλουμε τήν τιµή της καὶ và μετρήσουμε τά ἀντίστοικα ρεύματα.

‘Avti và χαράξουµε σημεῖο πρὸς σημεῖα τήν καμπύλη, μποροῦμε và τὴν ἀπεικονίσσυμε ἀπευθείας στήν ὀβόνη ἑνός παλμογράφου. Γιὰ тд

"ma

то жено ро ' ας -Ἔ

qm -

-

акопа αὐτό ба χρησιμοποιήσουμε τή συνδεσµολογία τοῦ Σχ. 3, Στὴν εἴσοδο X τοῦ παλμογράφου [εἴσ- обос ἐνισχυτῆ ὁριζόντίας ἀποκλί- σεις) ἐφαρμόζεται ἡ τάση ποῦ ἐμφανίζεται ата йкра τῆς διόδου, ώστε ἡ ἀπόκλιση τῆς δέσμης ката τόν ὀριξόντιο ἄξονα vá εἶναι gu- νάρτπση τῆς τάσεως αὐτῆς. Στὴν εἰσοδα Y τοῦ παλμανράφου £gqap- μόζεται ἡ πτώση τάσεως στὰ ἄκρα τοῦ ἀντιστάτη Я, ὥστε ἢ ἀπόκλιση τῆς δέσμης κατὰ τὸν κατακόρυφα ἥξονα vå εἶναι συνάρτηση τοῦ ρεύματος ποῦ δισαρρεει тд δίοδο (й πτώση τάσεως στόν ἀντιστάτη R εἶναι ἀνάλογη μὲ тб ρεῦμα ποῦ διαρρέει τὴ δίοδο]. H τιμη τοῦ ἀντιστάτη A ὑπολογίζεται ἀπὸ τῇ σχεση:

Ve- V Buc m3 lp

ὅπου Va ἢ τάση κορυφῆς сто δευ- τερεῦον τοῦ μετασχηματιστῆ, ΜῈ ἢ τάση óp8nc φορᾶς τῆς διόδου Kal lp tó ρεῦμα κορυφῆς ποῦ διαρρέει τή δίοδο:

Ἢ µορφή τῆς καμπύλης пои θά ἐμφανιστεῖ στήν ὀθόνη Ва ἐξαρ- Ἱηθεῖ ἀπὸ τὸ ἂν κάνει ἢ Öxi ἀνα- атрофії à παλμογράφος. "Ам οἱ £v- igxuréc ὁριζόντιας καὶ karakópu- qnc ἀποκλίσεως δέν κάνουν ама- атрофії, ἡ καμπύλη бо ἐμφανιστεί στὴν ἀθόνη τοῦ παλμογράφου

sy jdi» ο ο] XY - esp Idiv

ἀναστραμμένη (й τάση op8rns фо- рас ба Βρίσκεται ἀριστερᾷ καὶ ἡ амастрофпо τάση δεξιὰ ἀπὸ τόν κατακόρυφο ἄξονα), ἀφοῦ τὸ δει- yua τάσεως λαμβάνεται ἀναπᾶ- qeukra ἀνάστροφα, Στὰ парабеїу- ματα πού ἀκολουθοῦν χρησιμο- ποιήσαμε παλμαγράφαο moù δὲν κάνει ἀναστροαφή,

Γιά νά μετρήσουμε τή апеїкомі- ζόμενα μεγέθη, πρέπει VQ xona- μοποιήσουμε παλμογράφα μὲ Be πλὸ ἴχνος, ὥστε ма ἔχουμε Ba8- μονόμηση καὶ στοὺς δμό ἄξονες.

"Ac δοῦμε τωρα ті Ва χρειαστεῖ γιά τήν ἀπεικόνιση τῆς καμπύλης τάσεως - ρεύματος [μᾶς διόδου. καὶ ас πάρουμε γιά παράδειγμα τὸ LED TIL209 vid τὸ блоїо ó küarda- Gkzudgico του δίνει τυπική τιµή τάσεως ὀρδῆς φορᾶς 15V στὰ 20mA καὶ ἀνάστροφῃη τάση ЗУ.

Ἔστω ὅτι ба χρησιμοποιήσουμε ἕνα μετασχηματιστή μὲ δευτε- πεῦον 12V μα ὅτι τὸ μέγιστο ρεῦμα Βέλουμε νά περιοριστεί στὰ 40mA. ᾽Αντικαθιστώντας στὴ σχέση

(1) ὅπου: Мр = 1,41 x 12 = 18,97V με = ΤΕΝ la = ФОтА

Βρίσκουμε ὅτι Q ἀντιστάτης A Ва πρέπει và ἔχει ἀντίσταση 3840. Ἐπειδὴ τέτοιος ἀντιστάτης δὲν ὑπάρχει сто ἐμπόριο, Bá хрпаешо- ποιήσουμε ἕναν τῶν 39002/0,5W. За ρυθμίσουμε TÖV παλμαγρᾶφο

sy | αν

ΤΕ с прасн

γιὰ ἀπεικόνιση Х-У καὶ ἔχοντας ἐπιλέξει λειτουργία DC, Od pë- pauue τὴν κηλίδα στὸ κέντρο ἀκριβῶς τῆς ὀθόνης. Od ἐπιλέ- EouuEe εὐαισθησία 5V/div καὶ γιὰ та боо κανάλια καὶ Ва πρανματο- ποιήσουμε, τέλος, τή συνδεσμολο- yid τοῦ Σχ. 3. Мета ἀπ᾽ αὐτά, στήν ὀθόνη τοῦ παλμογράφου ба ἐμ- qaviagrei ἡ καμπύλη πού σκεδιάξε- ται μὲ συνεχή γραµµή сто Σχ. 4, [Στὴν περίπτωση ποῦ Ó naAuoypa- φας δὲν ἔχει δῦο κανάλια, Bà πρέπει νά ρυθμίσουμε μὲ τὸ Ui- κρουμετωικὀὸ χρόνου τὴν ἐνίσκυπῃ τοῦ ἐνισκυτῇ ὀριζόντιας йпокді- πεως ката τέτοιο τρόπο, ὥστε P καμπύλη νά χωράει στην ббамлі.

Ὅπως Βλέπουμε ἀπὸ τὸ Ху. 4, ἡ τάση ὀιασπάσεως той LED ποῦ ἐλέγξαμε εἶναι 15V, δηλαδή T2V μεγαλύτερη ἀπὸ αὐτὴ πού ἐγγυᾶ- ται о κατασκευαστῆτ, Ауто, Βέ- Вага, δὲν σημαίνει ὅτι ὅλα та LED ΤΙ! 209 Ва ἔχουν τάση διασπάσεως 15V, Αλλα μπορεῖ và ἔχουν μεγᾶ- Αὐτερῃ καὶ ἄλλα μικρότερη.

Στὴν καμπύλη τοῦ Σχ. ἡ δὲν διακρίνεται καθαρὰ ἡ τάση ὑρθῆς φορᾶς. Γιὰ νὰ γίνει εὐδιάμριτη, πρέπει νᾶ αὐξήσουμε τὴν εὐσι- σθησία ката τὸν ὁριζόντιο ἄξονα ἀπό 5 o£ O.sV/div (BÀ. καμπύλη uë διακεκομμένη γραμμή), ὁπότε θά δοῦμε ὅτι ἡ τάση ὀρθῆς φορᾶς сі ρεύματα ἀπό 0 шо 45mA μεταβάλ- Ато ἀπά. 75 Qc 175V.

M:av/div (33mA/div) X: saw

33

᾿Ακολουθώντας τὴν ἴδια μέθοδο καὶ ἀναπροσαρμόζοντας — κατάλ- ληλα κάθε φορά τήν τάση τοῦ μετασχηματιστή, τὴν τιμὴ τοῦ ἀντιστάτη Я καὶ, φυσικά, τὴν EUGI- αθησία ста κανάλια τοῦ παλμο- γράφου, μποροῦμε vd πραγματο- ποιήσουμε μετρήσεις τάσεως - ρεύματος σὲ ὑποιαδήποτε δίοδο. Ἂς πάρουμε γιὰ παράδειγµα τή δίοδο ἀνορθώσεως TN4001 γιὰ τήν ὠποία ὁ κατασκευαστής της δίνει τάση Vr ἴση μὲ 0,93V στὸ ТА, καὶ ἄς δοῦμε πῶς Bà μελετήσουμε τά χαρακτηριστικά ὀρθῆς φορᾶς.

Ἕστω ὅτι διαθέτουμε ἕνα HETG- σχηµατιστή 12V/1A, Ἐπειδὴ ἡ τάση ὀρθῆς φορᾶς τῆς 1N4001 εἰ- ναι τῆς τάξεως τοῦ ТУ, Ва χρησι- µοποιήσουµε καὶ μιὰ δεύτερη ὅμοια δίοδο, γιά và ἀποκόψουμε τὴν йруптікй ἡμιπερίοδα ἀπὸ τὴν πρώτη, ὥστε νά μπορέσουμε vd ἔχουμε μεγάλη εὐαισθησία κατὰ τόν ὁριζόντιο ἄξονα χωρίς, φυσι- κά, vú ὑπεροδηγήσουμε τὸν ἐν- суити τοῦ παλμογράφου.

Στῇ συγκεκριμένη περίπτωση Ва χρησιμοποιήσουμε τὴ OUVOEOLO- λογία τοῦ Σχ. 5 καὶ Bà ὑπολογί- σουµε τήν ἀντίσταση τοῦ ἄντι- στάτη R γιά μέγιστη στιγμιαία τιμὴ ρεύματος ТА ἀπό τή σχέση:

T Vp -2Vr l

R (2]

: 20 v/div TT mA/div) X: zov/div

᾽Αντικαθιστώντας στὴ σχέση [2) όπου:

Κρ = 141 х 12 = 1597V

Ме = 0,93V |

Ip = ΤΑ͂

Βρίσκουμε ὅτι ὁ R θὰ πρέπει νά ἔχει ἀντίσταση 75,10. Ἢ πλησιξ- στερη τιμὴ ἀντιστατῶν той ἐμπα- piou εἶναι 150/10W. [Ἢ ἰσχὺς ἡπολογίξεται ἀπὸ то τετράγωνο τῆς τάσεως τοῦ δευτερεύοντος той μετασχηματιστῆ бій τῆς ἀντι- στάσεως тоб R. Στήν прауратіко- mra, ἡ іохйс nou καταναλώνεται στόν ἀντιατάτη ба εἶναι μικρότερη ἀπό αὐτή nou ὑπολογίσαμε, ἀλλὰ καλό εἶναι và τὴν πάρουμε ἴση μὲ J0W, γιά và μὴν ὑπερθερμαίνεται ὁ ἀντιατάτης).

Мета ἀπέ αὐτὸ, Ва ρυβμίσουμε τόν παλμογράφα ἔτσι ὥστε ἡ TOL] τῶν ἀξόνων τάσεως - ρεύματος Và Βρίσκεται ἑπτὰ τετράγωνα κάτω καὶ 500 ἀριστερὰ ἀπὸ τὴν πάνω δεξιά γωνία τῆς ὀθόνης καὶ 8d ἐπιλέξουμε εὐαισθησία | 2V/div (133mA/tdiv) γιὰ τὸν ἄξονα Y καὶ

ΣΧΗΜΑ 7. Κύκλωμα γιό τάν ἔλεγχα ἀνή- ατροφων τάσεων διασπάσεως μέχρι 140V. ΣΧΗΜΑ 8. Χαρακτηριστικές τάσεως - рейро- τος ἀνάστροφης φορᾶς τῶν διόδων BA114, 1N4148, 1М4001 καὶ τῆς ἐπαφῆς Βάσεως - ἐκπαμποῦ £vóc τρανῶστορ 2N3904.

ΣΧΗΜΑ 5. κύκλωμα γιά τὸν ἔλεγχο διόδων ζένερ μὲ Vz µέχρι 50V.

ΣΧΗΜΑ 10. Χαρακτηριστικές τάσεως - pEU- ματος μερικῶν διάδων ζένερ.

Ne A, UR 9

«

: av div (2,2 ma div)

"T2377 c ΠΡΑΞΗ. BM 4 ss

0,2V/div γιὰ τὸν ἄξονα X, ὁπότε Jå ἐμφανιστεῖ στήν ὀθόνη ñ καμπύλη noU σημειώνεται μὲ συνεχῆ γραµµή ато Σχ. 6. Από τὴν KOL- πύλη αὐτὴ Βλέπουμε ὅτι ἡ τάση ὀρθῆς φορᾶς ἀπὸ BüümV ποῦ ecl- ναι στὰ πολὺ μικρά ρεύματα, ай» ξάνεται μέχρι та 850mV στὰ 0,8A.

"Ἂν θέλουμε vů μελετήσουμε τήν καμπύλη ота μικρὰ ρεύματα. δὲν ἔχουμε пара νὰ χρησιμοποιή- σουµε ὠντιστάτη Я = ΙΟ 0,5 καὶ và ρυθμίσουμε τὴν εὐαισθησία ката τόν κατακόρυφο ἄξονα στῶ 1//div [(1mA/div), ὁπότε ба na-

X: зу /div

S9S8SSEBSSS9S 9888838639 SEBRRER `P

85.5

8

τ ΙΙ ο прасн

poune τὴν καμπύλη rou σημειώνε- ται μὲ διακεκομμένη γραμμὴ ото Σχ. 6.

Από τίς кашпйАєс τοῦ £X. 6 διαπιστώνουμε ὅτι та ÜEV που λέμε πώς ἐμφανίζονται σάν πτώση τάσεως σὲ ἀποιαδήποτε δίοδο mu- рітіой εἶναι μιά ὀναμαστική тт), πού εἶναι ἀρκετά ἀκριδήῆς μόνο yið μικρὰ ρεύματα καὶ θερμοκρασία ἐπαφῆς 20-30 "C.

Га và ἐλέγξοιμε τήν ἀνά- στροφη τάση διασπάσεως μιᾶς διόδου ἀνορθώσεως, Ва πρέπει và χρησιμοποιήσουμε μετασχηματιστή ποῦ νὰ ἔχει μέγιστη στιγμιαία τάση δευτερεύοντος μεγαλύτερη ἀπό τήν πραγματικὴ τάση бідста- σεως τῆς διόδου, ἡ ὁποία µπορεί νά εἶναι λίγα й πολύ μεγαλύτερη ἀπό τήν ὀναμαστικὴ τιµή nog Èy- γυᾶται σάν ἐλάχιστο Ópio ὁ ката- σκεμαστῆς. Καὶ ἐδῶ καλό εἶναι vü χρποιμοποιήσουμε πάλι ша δεύ- τερη δίοδο, үа νὰ ἁπακόψουμε τώρα τὴ Βετική ἡμιπερίοδο, ὥστε vd μὴν πολώνεται ката τὴν орет φορά ñ πρώτη δίοδος καὶ διαρρεε- ται ἀπὸ μεγάλο ρεῦμα. Ὁ ἔλεγχος ἀναστρόφων τάσεων μέχρι 1401 μπορεῖ νά γίνει μὲ то κύκλωμα τοῦ Σχ. 7. Τὸ μέγιστο ρεῦμα ποὺ біар- ρέει τή δίοδο δίνεται ἀπὸ τή σχέ- ап:

Vp-Vg У2 х100-Ма У Зоо 1500 Φυσικά, ἡ

1р

ἐλεγχόμενη δίοδος

πρέπει vd ἀντέχει ото ρεῦμα αὐτὸ καὶ στήν κατανάλωση πού 8 τῆς δημιουργήσει, γιατί ἁλλιῶς ба καταστραφεί,

Хто Σχ. B φαίνονται οἱ χαρακτη- ριστικές ποῦ πήραμε γιὰ τίς διό- ὅρυς BAT14, 1М4148 καὶ 1N4001. Oi δύο πρῶτες ἔχουν ὁδηγηθεῖ a£ διάσπαση. Αντίθετα, ἢ ἐφαρμοζό- pevn τάση τῶν 140V δὲν στάθηκε ἱκανή ма διασπάσει τὴν τρίτῃ δίο- 5o, пар" ὅλο πού ὁ катаскеца- orig της δίνει ἀνάστροφη τάση διασπάσεως πολὺ χαμηλότερη (50V). Στό ἴδιο σχῆμα φαίνεται καὶ ἡ χαρακτηριστική τῆς ἀνάστροφα πολωμένης ἐπαφῆς Βάσεως - ёк- noumo ἑνός τρανζίστορ 2N3904, γιά τὸ ὁποῖο ὁ κατασκεµαστής του ἐγγυᾶται БУ. Ἡ διάσπαση αὐτῆς τῆς ἐπαφῆς ἐμφανίστηκε στὰ 10V. "по τὴν ἴδια χαρακτηριστική QAE- πουμε καὶ τὸ μεγάλο ρεῦμα πού πέρασε ката τὴ διάσπαση (περί- που 95mA, τιµή κορυφῆς), ἐπειδή ἡ τάση διασπάσεως εἶναι καµηλή ав σχέση μὲ τὴν τάση τοῦ HETA- σχηματιστῆ.

Ме τὴ συνδεσμολογία τοῦ Σχ. 9 μποροῦμε và ἐλέγξουμε διόδους ζένερ μὲ τάση Vz μέχρι 50V. (Φυ- сіка, бу χρησιμοποιήσουμε µετα- σχηµατιστή μεγαλύτερης τάσεως, й ἔλεγχος μπορεί vå ἐπεκταθεῖ καί σὲ μεγαλύτερες διόδους e- мєр). Tó μέγιστο ρεῦμα που Bd διαρρέει τή δίοδο δίνεται ἀπὸ τή σχέση:

Ve-Vz _ V2 x35-V; R 2200

Τυπικές χαρακτηριστικές ποῦ πήραμε χρησιμοποιώντας τῆν παραπάνω συνδεσμολογία φαίνον- ται сто Σχ. 10, ὅπου ἐκτός ἀπό τόν τύπο τῶν διόδων σημειώνεται καὶ ἡ ὀνομαστικὴ τάση біаста- gewg τους, Ебш δὲν πρέπει νά ὑπάρχουν ἀποκλίσεις Or τάση διασπάσεως (ἐκτός, Βέβαια, ἀπό τς παραδεκτές ἀνοχές], ша καὶ στίς διόδους vep τὸ μέγεθος αὐτὸ εἶναι χαρακτηριστικό καὶ ὄχι ці) ὑπερθάσιμο ὅριο, ὅπως στίς διόδους ἀνορθώσεως,

Εἴδαμε, Асілду, πῶς μποροῦμε vd ἀπεικονίσουμε στήν одди ἐνὸς ππλμογράφου τήν καμπύλη τάσεως - ρεύματος τῶν διόδων καὶ νά μετρήσουμε τίς τάσεις ὀρθῆς καὶ ἀνάστροφης πολώσεως, OI με- τρήσεις αὐτές εἶναι πολύ χρήσιμες yid τὸν ἔλεγχο καὶ τὸ διάλεγμα nov διόδων, καθώς καὶ yid τὸν ἔλεγνο τῶν ἐπαφῶν ἑνὸς τρανζί- стор, бирістор κλπ.

Avanpoodpuócovrac κατάλ- ληλα τὴν τόση δευτερεύοντος той μετασχη[ιατιστῇ καὶ τὴν τιμὴ TOU ἀντιατάτη περιορισμοῦ ῥεύματος, μποροῦμε và ἐφαρμόσουμε σε ὀποιονδήποτε ἡμιαγωγά ric ребо- δους πού παρουσιάσαµε γιὰ τὴν ἀπεικόνιση τῆς καμπύλης τάσεως - ρεύματος καὶ τή μέτρηση τῶν. κα ραπτηριστικῶν μεγεθῶν της.

ір =

NEA ὄργανα Ё 279]

ΠΑΛΜΟΓΡΑΦΟΣ іту, 10MHz ΤΕΧΝΙΚΑ. &APAKTHPIZTIKA

в Ππλμονράφος δύς καναλιῶν, μὲ σωλήνα μεγάλης φωτεινότητας

в Εὐρως ζώνης; ОС. — MHz

«Μέγιστη εὐαιπθησία: 1mV/cm

£ Εἴσοδοι Y: AC-DC, 1МОМ/З5реЕ, ον DC + AG

в Τακήτητες саршоєою: 0.5 psec/cm — güümsec/cm καὶ πολλαπλασιᾶ- στής xs

è Хуухромітрбс: Εσωτερικός W ἐξ- штерікос, ἐλεγχόμενος ἢ αὐτόμα-

LBO - 514

τος, μὲ τὸ ВЕКА ἢ τὰ ἁπνητικὰ μέτωπο, εἱρείας ζώνπς ἢ μὲ фпорріфС" τῶν Шира πυκνατή- των.

s» Βαθμονομητής: Тетрамшміка πῆμα 1KHz — ü,5Vpp

» Ενεργός ἐπιφάνεια ὀθόνης: B x 10 em

s διαστάσεις: 1B x 29 x 37.5 cm.

s Варос: 6,5 μιλά

FENMIKCIE ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΣ ΓΙᾺ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΜΙΧΑΛΗΣ КОУРАКОХ Towi 29:33

Ἀθῆναι (706)

Τηλ. 363.74.01 - 363.87.47

35

[ENNHTPIA ΔΥΟ ΤΟΝΩΝ Га τὸν έλεγχο καὶ τῇ οὐδμιση τῶν πομπων

Οἱ порпої SSB δὲν ἐκπέμπουν Kü- véva σῆμα πρίν ἐφαρμοστεῖ ἡ ὅια- μόρφωσή τους. "Ам διαμορφωθοῦν μέ ἕνα ἡμιτονικό σῆμα, στήν £E- обё τους θά ἐμφανιστεῖ ἕνα σῆμα σταθεροῦ πλάτους, ὅμοια pÉ Tó ἀδιαμόρφωτο σῆμα τῶν κλασικῶν πομπῶν ΑΜ. Γιὰ ма λειτουργή- σουν, ὅμως, κάτω ἀπό δυναμικές συνθῆκες, πρέπει ма διαµορφω- Βοῦν ἀπό ἕνα σύνθετο σῆμα, mo- τελούμενο ἀπό δύο τουλάχιστον τόναυς. Τέτοιου εἴδους σημα παράγει καὶ ñ γεννήτρια πού по- ρουσιάζουμε. H γεννήτρια αὐτὴ μπορεῖ ма χρησιμοποιηθεῖ ὄχι μόνο γιά τόν ἔλεγχο καὶ Tñ ро- Βµιση τῶν πομπῶν SSB καί τῶν γραμμικῶν ἐνισχυτῶν ἰσχύος πού τούς συνοδεύουν, ἀλλά καὶ γιά τόν ἔλεγχοα τῶν κυκλωμάτων ἀκουστικῶν συχνοτήτων, τῆς ÈV- δοδιαμορφώσεως σὲ συσκευές ΑΕ ñ RF καί γιά πολλούς ἄλλους σκοπούς.

Γιά νὰ ἐξαναγκάσσυμε ἔναν πομπό SSB νά λειτουργήσει σὲ δυναμικές συνθῆκες - ὥστε νά μπορέσουμε và ἐλέγξουμε τὴ γραμμικότητά TOU καὶ và μετρή- σουµε τή μέγιστη laxo τῆς περι- Βώλλουσας (PEP) τοῦ σήματος ἐξ- àá&ou — δὲν ἔχουμε παρὰ vá τὸν διαμορφώσουμε μὲ ἕνα σύνθετο chua ἀποτελούμενο ἀπό δύο TÅ- νους χαμηλῆς συχνότητας, Οἱ rò- voi αὐτοὶ πρέπει νὰ ἔχουν ἴδιο πλάτος καὶ διαφορετική συχνότη- τα, ἡ συχνότητα τους νά Βρίσκεται µέσα сто εὖρος ζώνης ποὺ καλύ- πτει ὁ πομπός καὶ τό πλάτος τους và μήν ὑπερθαίνει τὴν τιμὴ ποῦ

ΣΧΗΜΑ 1. Ἡ κυματομορφή τοῦ σήματος ὑψηλῆς συχνότητας στήν ἔξοδα τῶν πομπῶν 558.

ΣΧΗΜΑ 2. Ipo ἐξόδου μὲ παραμόρφωση crossover.

ΣΧΗΜΑ 3. Ἑῆμο ἐξόδου μὲ ψαλιδισμένες τὶς καριμρὲς TOU.

ΣΧΗΜΑ 4. Φάσμα συχνοτήτων фчос παρα- рорфорімом σήματος 55B.

ὀρίζει ὁ κατασκευαστής той MOH- ποῦ.

"Av ὁ πομπός λειτουργεῖ κανονι- κά, στό φορτίο του (κεραία) ва ἐμφανιστεῖ ἡ κυματομορφή τοῦ Σχ. 1. ᾿Αντίθετα, ἂν παρουσιάζει un γραμμικότητα arr) por той añ- ματος χαμηλῆς ἢ ὑψηλῆς συχνό- τητας, τότε τὸ σῆμα ἐξόδου ба

παραμορφωθεῖ. Od δημιουργηθεί

π.χ. παραμόρφωση crossover (ΣΧ. 2) ἡ ψαλιδισμός (ΣΧ. 3), πού uno- ροῦν và προέρθουν ἀπὸ τὸν EV- ισχυτή ἀκουστικῶν συχνοτήτων ñ та κυκλώματα διαμορφώσεως (Π.Χ. ἱσοσταθμισμένος διαμορφωτὴς) ἢ τόν ἐνισχυτὴ ὑψηλῆς συχνότητας,

Οἱ παραμορφώσεις αὐτές δη- μιουργοῦν ἀνεπιθύμητα σήματα ὑψηλῆης συχνότητας = ὀφειλόμενα

ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

a Συχνότητα ἐξόδου: 1,2KHz ἢ 1,8BKHz ἢ σύνθετο σημα 1.2 καὶ

1,8KHz.

e Τάση ἐξόδου (σέ φορτίο 6000): 1Vpp ρυθμιζόμενη σὲ τρεῖς

περιοχές. a Αντίσταση ἐξόδου: 6000

e Τάση τροφοδοτήσεως: 9М (- 1095, - 20%). e Ρεῦμα τροφοδοτήσεως: бтА περίπου.

37

στίς ἁρμονικές τῶν ἀκουστικῶν συχνοτήτων καὶ κυρίως оті) δεύ- τερη καὶ τὴν τρίτη ἤ τούς συνδυα- σμούς αὐτῶν -- ὅπως Βλέπουμε καὶ ἀπό тб Σχ. 4, ὅπου uë fc σημειώνε- ται ἡ συχνότητα τοῦ φέροντος. Σὲ ἕναν καλό πομπό SSB, τὰ іахиро- τερα ἀπό τά ἀνεπιθύμητα σήματα θά πρέπει ма εἶναι 2008 τουλάχι- στον μικρότερα ἀπὸ τὶς θεμελιώ- δεις, Επειδή то μεγαλύτερο NO- состо ἐνδοδιαμορφώσεως εἰσάγε- ται ἀπό τοὺς ἐνισχυτές ἰσχύος, οἱ ἐνισχυτές αὐτοὶ πρέπει vů ὁδη- γοῦνται μέ ὅσο то δυνατό апара- μόρφωτα σήματα, ὥστε уд ἐλαχι- στοποιεῖται ἡ ὁλικῆ παραμόρφωση. Ἔτσι, ἂν στὴν εἴσαδα τοῦ γραμμι- κοῦ ἐνισχυτῇ ἑνός πομποῦ 558 παρατηρήσουμε (μὲ τὸν παλμο-

ї ХДаЗамтотпє Я

γράφο) ἕνα σῆμα σὰν κι αὐτὸ τοῦ Σχ. 3, Bà πρέπει và ψάξουμε στίς προηγούμενες Βαθμίδες, γιατί каті δέν πηγαίνει καλά, μὲ ἀποτέλεσμα vá χάνεται πολύτιμη ἰσχύς καί πι- Bavóv vå δημιουργοῦνται παρενο- χλήσεις, Ὁ посотікдс ἔλεγχος ἀπαιτεῖ, Βέβαια, τή χρησιμοποίηση ἀναλύτη φάσματος, ἕνα ὄργανο moù λίγοι ἔχουν στὴ διάθεσή τους. `O ὀπτικός, ὅμως, ἔλεγχος καὶ οἱ ἁπαιτούμενες ρυθμίσεις μποροῦν ма γίνουν εὔκολα μέ rr) Βοήθεια ἑνὸς παλμογράφου καὶ τῆς γεννή- τριας δύο τόνων ποὺ περιγράφου- με.

Ἢ γεννἠτριἁ µας ἀποτελεῖται ἀπό τίς Βαθμίδες τοῦ Σχ. 5. Οἱ Ta- Aavruréc А καὶ B παράγουν ἡμιτο- νικά σήματα ἀκουστικῆς συχνότη- τας. Τὰ σήματα αὐτὰ ἔχουν ἴδιο πλάτος, ἀλλά διαφορετική συχνό- τητα (καὶ μάλιστα τέτοια ὥστε ἡ μιά vá μὴν εἶναι ἀκέραιο πολλα- πλάσιο τῆς ἄλλης) καὶ ὀδηγοῦνται cr Βαθμίδα μίξεως, ὅπου öy-

38

μιουργεῖται (ἀπὸ τή μίξη τους) ἕνα νέο σύνθετο σήμα ἀκουστικῆς GU- χνύτητας. Ἢ τελευταία Βαθμίδα ἐλέγχει τό πλάτος τοῦ σύνθετου σήματος καὶ τὸ ἐφαρμόζει στήν εἴσοδο ἀκουστικῆς συχνότητας той πομποῦ.

"Ac ἔρθουμε τώρα ото κύκλωμα τῆς γεννήτριας (Σχ. 5) γιά νᾶ δοῦμε μιά πρὸς μιά τὶς παραπάνω Βαθμίδες. Στό κύκλωμα αὐτὸ хрп- σιμοποιοῦνται δύο ἁπλοί ἀλλά σταθεροί ταλαντωτές ὀλισθήσεως φάσεως [Βαθμίδες QT, Q2), ποῦ παράγουν ἡμιτονικά σήματα μὲ ἀντίστοιχες συχνότητες 1200 καὶ 1800Hz (ὀνομαστικές τιμὲς). Μέσω τῶν πυκνωτῶν συζεύξεως C4, C? καὶ τῶν ἀντιστατῶν ἀπομονώσεως ΠΒ, А9, τὰ δύο σήματα συμθάλ-

Bosé. ΡΤ

Ἐλέγπου πλάτοθεὶ

ΣΧΗΜΑ 5, Τό μπλάκ διάγραμμα τῆς γεννή- трас dúo τόκων.

ΣΧΗΜΑ 6. Tñ κύκλωμα τῆς γεννήτριας δύο τόνων,

λον πάνω στὸ ποτενσιόμετρο R10, στὰ ἄκρα τοῦ ὁποίου ἐμφανί- Cerai τό σύνθετο σῆμα πού προ κύπτει ἀπό τή μίξη τῶν δύο mpor- γουμένων. Tó σύνθετο σήμα ἐφαρμόζεται оті) Βαθμίδα ἁπομο- νώσεως ОЗ καὶ ὁδηγεῖται τελικά στήν ἔξοδο τῆς γεννήτριας,

'O διακόπτης S1 μᾶς ἐπιτρέπει và ἀποκόπτουμε τὸν ἕναν ἀπὸ τούς δύο ταλαντωτές, γιά ма па- poupe στὴν ἔξοδο τῆς γεννήτριας τό σῆμα τοῦ ἄλλου. Συγκεκριμένα, μέ τόν 51 τοποθετημένο στὴ θέση 1, παίρνουμε μόνο τὸ σῆμα τῶν 1800Н2, ἐνῶ àv τὸν τοποθετή- σουμε στὴ θέση 3, θά πάρουμε μόνο τὸ σῆμα τῶν 1200Hz. Г ιά νά πάρουμε тб σύνθετο σῆμα, πρέπει νᾶ τοποθετήσουμε τὸν 51 στή

θέση 2.

Τό μέγιστο πλάτος τοῦ σήματος ἐξόδου ἐπιτυγχάνεται μέ то ὄια- κόπτη 52 τοποθετημένο στῇ Βέση x1. Στίς θέσεις х0,7 καὶ х0,07 τοῦ 52 τὸ μέγιστο πλάτος τοῦ σήματος ἐξόδου ὑποθιβάζεται сто 1/10 καὶ 1/100 ἀντίστοιχα, Καὶ στίς τρεῖς θέσεις той 52 τὸ πλάτος τοῦ σή- ματος ἐξόδοι ρυθμίζεται μὲ то ποτενσιόμετρο R10 ἀπὸ то μηδὲν іс τὴν ἀντίστοιχη μέγιστη τιµή.

᾿Εκτός ἀπό τά προηγούμενα, στὸ κύκλωμα τῆς γεννήτρια: ὑπᾶρ- xouv δύο ἀκόμη ρυθμιστικὰ, та ποτενσιόμετρα Tineo АЗ καὶ H15, μέ та ὁποῖα ρυθμίζονται τὰ σή- рата ἐξόδου τῶν δύο ταλαντωτων сто ἴδιο πλάτος, Ἢ ρύθμιση αὐτὴ γίνεται μὲ τὴ Βοήθεια ἑνὸς παὰ-

ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ

᾿Αντιστάτες 1/4 М, + 5% ві, R2: 4,7 ΚΩ R3, R15: 47 КО. τρίμερ

| R4, R16, R17: 2,2 KQ

R5, А23; 470 П R6: 82 КО

| R7: 18 KQ R8, R9: 10 KQ

R10: 10 КО, λογαριθμικό R11, R26: 47 КО R12: 12 КП

R13, R20: 1 КО

R14: 270 Ü

R18, R18: 220 KO R21, R25: 560 0 R22: 100 0

R24: 12 0

Πυκνωτές

C1, C2, CX: 10 nF = λυεστέρα

C4, C7: 100 nF

C5, C6: 33 рЕ/16 V

1095, mō-

| CB; 12 nF = 1056, πολυεστέρα

ος, C10: 15 nF + στέρα

Cit: 15 ΠΡ

C12, C13: 4,7 uF/16 V

1085. πολυε-

| Διάφορα

Q1, Q2, Q3: BC547B

$1, 82: διακόπτης 1 ἐπαφῆς, З θέσεων

S3: διακόπτης ON/OFF

μογράφου ἢ ἑνός ἠλεκτρονικοῦ θολτομέτρου Й, γενικότερα, ἑνὸς ὀργάνου μετρήσεως τάσεως μὲ ἀπόκριση ουκνότητας μεγαλύτερη ἀπό 4KHz, καὶ ἀκολουθεῖ τὴν ἑξῆς διαδικασία:

s Τροφοδοτοῦμε τή γεννήτρια μὲ συνεχή τάση ЗУ (ἀπὸ ἕνα σταθε- ponouuévo τροφοδοτικό ἢ ἀπὸ μιά καινούρια μπαταρία).

» Τοποθετοῦμε τὸ διακόπτη 51 or θέση 3 καὶ συνδέουμε то Öp- yavo μετρήσεως μεταξύ ταῦ κοι- νοῦ σημείου τῶν C4, ΠΒ καὶ τοῦ κοινοῦ ἀρνητικοῦ.

s Ρυθμίζοιυμµε τὸ H3 ἔτσι ὥστε ὁ παλμογρᾶφος vå δείξει σῆμα 6Vpp. "Av, ἀντί γιά παλµογράφα, χρησιμοποιήσουμε θολτόμετρο, то τελευταῖο πρέπει νἀ δείξει 2,12V TAMS).

e Μεταφέροιμε τὸν ST отп θέση 1, συνδέουµε то Opyavo μετρή- σεως µεταξύ τοῦ κοινοῦ σημείου τῶν C7, ΠΏ καὶ τοῦ κοινοῦ ἀρνητι- кой, καὶ ρυθμίζουμε то H15 ὥστε

τό ὄργανο và δείξει ὅτι καὶ npon- γουμένως,

s Συνδέσυµε Tú ὄργανα ата ἄκρα той ποτενσιομέτρου ATO καὶ γυρίζουµε τόν 51 ἀπὸ τή θεση 1 στὴ θέση 3 καὶ ἀντίστροφα, γιὰ vü Βεθαιωθσῦῶμε ἂν та σήματα τῶν δύο ταλαντωτῶν ἔχουν ἴσα πλάτη. Ἂν παρουσιάζουν διαφορές, 8d τί διορθώσουμε μεταθάλλοντας ἐλάχιστα τήν ἀντίσταση τῶν ЯЗ καὶ R15.

Μετά ἀπό αὐτές τίς ρυθμίσεις, μποροῦμε vá ἐλέγξουμε τῇ АЕ roupyla τῆς γεννήτριας στὸ gü- νολό της. Γιὰ rú σκοπό αὐτὸ ба τερματίσουμε τήν £EoBÓ της ο) ἕνα ὠμικὸ φορτίο ΒΟΟΩ, Bá топо- Βετήσουµε τό δρομέα τοῦ АТО ото μισό τῆς ἀντιατάσεώς του καὶ да γυρίσουμε τὸν 52 arr) θέση хі καί τόν ST στήν T ñ στήν 3. Μετρων- τας τὸ σῆμα ἐξόδου μὲ Evav maA- μογράφο, 80 πρέπει và POULE 0,5Урр περίπου, "Av γυρίσουμε том 52 στὴ θέση 2, τότε то σύνθετο

σῆμα ἐξόδου Βά πρέπει và ἔχει διπλάσια πλάτος (1Vpp περίπου), ἀλλά δὲν ба σταθεροποιεῖται στήν ὀθόνη τοῦ παλμογράφου, Στίς B£- σεις x0,1 καὶ х0,01 τοῦ 52, τὸ σῆμα ἐξόδου Ва πρέπει νὰ ἔχει ἀντίστοιχα δέκα καὶ ἑκατό φορές μικρότερο πλάτος. Ἢ ἀκρίδεια τοῦ ὑποβιθασμοῦ εἶναι τῆς τάξεως τοῦ 2095, καὶ τοῦτο γιατί δὲν ἔχουμε χρησιμοποιήσει ἀντιστάτες акрі- θεία: ἀλλά κοινούς, ша καὶ то σῆμα ρυθμίζεται шкрорєтріка ἀπὸ τὸ ποτενσιόμετρο R10.

"Ac σηµειωβεῖ ὅτι ἂν καὶ τὸ mAd- тос τοῦ σύνθετου σήματος στὴ Βέση хі τοῦ S1 μπορεῖ và αὐξπβεῖ μέχρι та 2Vpp, δὲν πρέπει và ξε- περάσει τὸ TVpp, γιατί Bú ἔχει HE- γάλη παραμόρφωση. Στίς ἄλλες δύο θέσεις той 51 μποροῦμε уй αὐξήσουμε то πλάτος той σύνθε- του σήματος μέχρι та 200mVpp «ai -20mVpp (θέσεις χῦ,1 καὶ х0,01, йутіотоїха) καὶ τοῦ ἁπλοῦ μέχρι Tt00mVpp καὶ TümVpp.

39

| πού περιγράφουµε ἔχει δέκα ρυθµιστικά τόνου, Tó καθένα ἀπό τά ὁποῖα

ΓΡΑΦΙΚΟΣ 1202 ТАОМІ» ΤΗΣ |

Oi урафікої ἰσοσταθμιστές ἁποτελοῦνται ἀπό πολλά ρυθµιστικά τόνου - συ- νήθως ἕξι фе δέκα — πού ἐπιδροῦν ста σήματα σὲ διαφορετικές περιοχές τοῦ φάσματος τῶν ἀκουστικῶν συχνοτήτων, μετασχηματίζοντας ἀνάλογα Tñ μορφή τῆς καμπύλης ἀποκρίσεως ἑνός ἐνισχυτῆ. Ὁ γραφικός Ισοσταθμιστής

ἐλέγχει μιά προκαθορισμένη περιοχή συχνοτήτων, ἡ κεντρική συχνότητα τῆς ὁποίας ἀπέχει ша ὀκτάθα ἀπό τίς κεντρικές συχνότητες τῶν γειτονικῶν της περιοχῶν. Τό κύκλωμα καὶ ἡ θεωρητική του ἀνάλυση δημοσιεύτηκαν στό «Audio Handbook» τῆς National Semiconductor, Tó 1976, ἑνῶ ἡ σχεδίαση τοῦ τυπωμένου κυκλώματος καί ἡ κατασκευή τοῦ γραφικοῦ Ισοσταθμιστῆ праура-

O γραφικός ἰσοσταθμιστῆς ποῦ περιγράφουµε περιλαμβάνει δέκα Βαθμίδες ρυθμίσεως τόνου ὅμοιες μέ тў вабиіба τοῦ Σχ. 1. Ἢ ба- Βμίδα αὐτή ἀποτελεῖται ἀπὸ ἕναν τελεστικό ἐνισχυτή (A) καὶ ἕνα ὅι- κτύωμα moù καθορίζει τήν ἀπό- κριση συχνότητας (RT, R2, C1, C2) καὶ συνδέεται сто брохо τῆς ар- νητικῆς ἀνασυζεύξεως. Οἱ дио ἀντιστάτες АЗ ἑξασφαλίζουν то ἀπαιτούμενο συνεχὲς ρεῦμα MO- λώσεως τῆς ἀναστρέφουσας Eid- дбой той τελεστικοῦ ἐνισχυτῆ καὶ ἡ nu? τους ἐπιλέγεται ἔτσι WOTE νά μήν ἐπιδρμοῦν στὴν ἀπόκριση συχνότητας,

Mé τὸ δρομέα τοῦ ποτενσιομέ- трой τοποθετημένο сто μέσο, ἡ ἀπόκριση τῆς Βαθμίδας εἶναι ἐπί-

ΣΧΗΜΑ 1. Ἡ Βασική συνδεαμολογία τῶν Βαβμίδων ρυθµίσεως τόνου,

ΣΧΗΜΑ 2. Tó κύκλωμα τοῦ урафікой igo- σταθμιστῆ.

40

τοποιήθηκαν στό ἐργαστήριο τῶν «Н.М.»

πεδη καὶ ion μέ 1. "Ам μετακινηθεί ὁ δρομέας прос τή μεριά τῆς ἐξ- ó6ou, ἡ Βαθμίδα бра σάν φίλτρο ἁποκοπῆς ζώνης καὶ ὑποθιθάζει та σήματα μιᾶς προκαθορισμένης περιονῆς ουκνοτήτων, ᾿Αντίθετα, ἄν μετακινηθεί прос τὴ μεριά τῆς εἰσόδου, ἡ Βαθμίδα δρᾶ σὰν φίλ- тро διελεύσεως ζώνης, ἐνισχύον- τας τώρα та σήματα τῆς προκαθο- μισμένης περιοχῆς συχνοτήτων. Tó κύκλωμα τοῦ γραφικοῦ ἰσο- σταθμιστῆ φαίνεται ото Ху. 2, Апо το δέκα Βαθμίδες του ἔχουμε σχεδιάσει μόνο τήν πρώτη, ἐνῶ γιά τίς ὑπόλοιπες ἐννέα - ποῦ El- ναι ἀκριβῶς ὅμοιες μὲ τὴν moon- γούμενη ἀλλά χρησιμοποιοῦν πυ- κνωτές διαφορετικής χωρητικότη- τὰς (8A. πίνακα ἐξαρτημήτων) — ἔχουμε σημειώσει τίς θέσεις πού συνδέονται ἡ εἴσοδος, ἢ ἔξοδος каї то ἀντίστοιχο ποτενσιόμετρο. Τό σῆμα Ἐἰσόδου ἐφαρμόζεται μεταξὺ τῶν σημείων A-B καὶ oón-

γεῖται στίς εἰσόδους τῶν δέκα ба- θμίδων ρυθμίσεως τόνου, μέσω ἑνὸς ἐνισχυτῆ ἀπομονωσεως, ἢ ἐνίσχυση τάσεως τοῦ ὁποίου εἶναι ἴση μέ 1 (RT-RH2) O ἐνισχυτῆς ἁπομονώσεως ἐξασφαλίζει ото γραφικό ісостабшоті) ὑψηλὴ καὶ ἀνεξάμρτητη ἀπό τή συχνότητα ἀντίσταση εἰσόδου καὶ ἐπιτρέπει στίς Βαϑμίδες ρυθμίσεως τόνου và ὀδηγοῦνται апо μιά πηγὴ хайпАле ἀντιστάσεως.

Oi ἔξοδοι ὅλων τῶν Βαβμίδων рибнідєшс τόνου, μέσω ἑνός ἀντι- στάτη ἡ καθεμιά (R67 кап) καὶ τοῦ πυκνωτῇ συζεύξεως C29, συμθάλ- Àouv στὴν εἴσοδο ἑνὸς δεύτερου ἐνισχυτῆ ἀπομονώσεως ποῦ Βρί- σκεται στὴν ἔξοδο τοῦ γραφικοῦ ἰσοσταθμιστῆ. Αποτέλεσμα τῆς συμθολῆς εἶναι và ἀναπαρακθεί ὀλόκληρο τὸ φάσμα τῶν ἀκουστι- κῶν συχνοτήτων μὲ ἀπόκριση ἐξ- αρτωμενη ἀπὸ ric θέσεις τῶν бро- μέων τῶν ποτενσιομέτρων A26-

ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Συχνότητες ἐλέγχου (Hz): 32 - 64 - 125 - 250 - 500 - 1K - ΖΚ -

4K - BK - 16K.

Ενίσχυση - ἀποκοπή: + 12dB (1KHz).

'᾿Αντίσταση εἰσόδοι: 100К0.

᾿Αντίσταση ἐξόδου: μικρότερη ἀπὸ 100.

Ἔλάχιστη ἀντίσταση φορτίου; 2КО.

Μέγιστη τάση ἐξόδου: 20Vpp (φορτίο 2КО ἢ μεγαλύτερο, gu- χνότητα χαμηλότερη ἀπό 20KHz, THO μικρότερη ἀπό 155), Λόγος S/N: 45dB (uë ἔξοδο 1V AMS).

τροφοδάτηση:,

- 30У, + 15тА (ВА. κείµενο].

R35. Μέσω той ἀντιστάτη R68 праунатопогеїтаї ἀρνητικὴ ἀνασι- ἔευξη, ὥστε, ὅταν бла τὰ ποτεν- σιόμετρα εἶναι τοποθετημένα στό μέσο, ἡ σχέση πλατῶν тшу σημά- των εἰσόδου καὶ ἐξόδου và εἶναι 1:1 καὶ ἡ μόνη ἐπίδραση ато σῆμα εἰσόδου νὰ εἶναι ἡ строфі τῆς φάσεώς rou ката 180",

Γιά τὴ πραγματοποίηση τοῦ Ku- κλώματος χρειάζονται δώδεκα τε- λεστικοί ἐνισχυτές, nou τοὺς εξ- ασφαλιξουμε χρησιμοποιώντας τρεῖς τετραπλους ÉVIOXUTEG LM349. Ὁ LM349 εἶναι μιὰ BEA- τιωμένη µορφή τοῦ 741, ποῦ XDH- σιμοπαιεῖ μικρότερο πυκνωτή ἄντι- σταθμίσεως συχνότητας καὶ ἐπι- τυγχάνει μεγαλύτερο εὗρος ζώνης (5MHz) Γιὰ và ἐξασφαλιστεί T] σταθερότητα ὅλων τῶν вавиібим, ἀκόμη καὶ ὅταν Tó ποσοστό аруп-

τικῆς ἀνασυζεύξεως γίνει µεγάλο (ἁποκοπή), στὴν εἴσοδο κάθε TE- λεστικοῦ ἐνισχυτῇ [ἐκτὸς τοῦ TE- λεστικοῦ ἐνισχυτῆ ἐξόδου) OUV- δέεται ἕνας ἀντιστάτης (93, R56 кАл.. O ἀντιστάτης αὐτὸς ἐξ- ασφαλίζει τή σταθερότητα, χωρὶς và ὑποθιθάζει τήν ταχύτητα µετα- βολῆς τῆς τάσεως ἐξόδου.

Oi γραμμὲς τροφοδοτήσεως κάθε ὀλοκληρωμένου κυκλωματος ἀποζευγνύονται μὲ бфо пикмштес (C3-CB) Τὰ κύκλωμα τροφοδοτεῖ- ται μέ σταθερή τάση ἀπὸ τίς διό- 6ouc ζένερ 01, 02. Στὰ σημεῖα Ü, Г, D μπορεῖ và ἐφαρμοστεῖ ὁποια- δήποτε τάση διπλῆς πολικότητας μεγαλύτερη ἀπὸ + T5V. Ἢ καταλ- ληλότερη τιμή της εἶναι τὰ * 30V. Στὴν περίπτωση aur Bà χρησιμο- ποιηθοῦν cri; Βέσεις τῶν А4, AS

δύο ὀμοιοι ἀντιστάτες ТКО, 1/2 W.

Reb

Γιά ὁποιαδήποτε ἄλλη τιµή τῆς Tå- σεως τροφοδοτήσεως (V) ἡ ἀντί σταση καί ἡ ἰσχὺς τῶν ἀντιστατῶν Bà ὑπολογιστεῖ ἀπὸ тіс σχέσεις;

R4 s А5 = 66,7(V-15) P-0,015(V- 15)

Στὴν εἴσοδο τοῦ урафікой ἰσο- σταθμιστῆ χρησιμοποιεῖται OÙ- ζευξη DC. Ἔτσι, ἂν ἡ εἴσοδος πινδεϑεῖ σ' ἕνα σημεῖα ὅπου ὑπάρχει συνεχής συνιστώσα, σὲ σειρὰ μ' αὐτὴ (τὴν εἴσοδα) 8d προστεθεῖ ἕνας πυκνωτής TOOnF ἢ μεγαλύτερος. Tó ἴδιο ἰσχύει καί γιά τὴν ἔξοδο τοῦ γραφικοῦ lgo- oraBuici [σημεῖα 1-2), μὲ rr) δια- φορά ὅτι ἡ χωρητικότητα τοῦ mu- куштӣ пой Bà χρησιμοποιηθεῖ ἐδῶ θά ἐξαρτηθεῖ ἀπὸ τήν ἀντίσταση

41

εἰσόδου τῆς ἐπόμενης Βαθμίδας.

О | урафікос ἱΙσοσταθμιστῆς κατασκευάζεται πάνω στήν πλα- κέτα δύο ὄψεων | «HN-20X», Ἢ πλακέτα αὐτὴ εἶναι φτιαγμένη ἔτσι ὥστε vú δέχεται ἀντιστάτες 1/BW, ἀλλά μπορεῖ vá χωρέσει καὶ ἀντι- στάτες 1/4W ἂν λυγίσουμε τοὺς ἀκροδέκτες κοντά στὸ σώμα тшу ἀντιστατῶν.

Στίς Βέσεις С9-С28 πρέπει vd χρησιμοποιηθοῦν πυκνωτές καλῆς ποιότητας, μὲ χαμηλές ἀπώλειες καὶ µικρή ἀνοκή (ὄχι μεγαλύτερη ἀπὸ -1095). Oi πυκνωτὲς ποῦ an- μειώνονται στὸν πίνακα των ἐξαρ- τημάτων ἀποτελοῦν τὸν καλύτερο συνδυασμό κάστους - ἐπιδόσεων. Σέ ὄλες, ὅμως, τίς παραπάνω Bé- σεις μπορεῖ vú χρησιμοποιηθοῦν πυκνωτές πολυεστέρα, μίκας, my- lar ñ πολυεστερίνης. Гіб τὸ λόγο αὐτά, στὴν πλακέτα ἔχουμε àpi- σει μεγάλες ἀποστάσεις στὶς Βὲ- σεις πού συνδέονται οἱ ἀντίστοιχοι πυκνωτές.

Oi πυκνωτές ἀποζεύξεως C3-C8 каї та συρόμενα ποτενσιόμετρα τοποθετούνται στὴν ша ὄψη τῆς πλακέτας, cé ἐκείνη ποῦ δείχνει то Ху. 3. Στὴν ἄλλη ὄψη, σὲ ἐκείνη δηλαδή ποῦ φέρει τὴν Ëw- δειξη «HN-20X» (Σχ. 4) τοποθε- τοῦνται та ὑπόλοιπα ἑξαρτήματα. τούς πυκνωτές С3-С8 Ва τοῦς κολλήσετε πρῶτα orh θέση τους καὶ, ст) συνέχεια, да λυγίσετε τούς ἀκροδέκτες τους, ὥστε τὸ σῶμα τους và ἔρθει παράλληλα μὲ τήν πλακέτα. Καὶ τοῦτο, γιατί πάνω ἀπό αὐτοὺς τούς πυκνωτὲς ба το- ποθετηθοῦν τὰ ποτενσιόμετρα. Τόν C4 Bá τὸν κολλήσετε πρὶν ἀπό τὸ ὁλοκληρωμένο κύκλωμα ІСТ, γιατί ὁ ἀκροδέκτης TOU πού συν- δέεται στό κοινό πρέπει VQ KOÀ- Албєї καὶ ἀπὸ τίς δύο πλευρές τῆς πλακέτας.

Od ἀρχίσετε τήν κατασκευή κολλώντας στἰς θέσεις τους πρώτα τούς ἀντιστάτες (ἐντός ἀπά та по- τενσιόμετρα πού ба та ἀφήσετε τελευταῖα), μετά τοὺς πυκνωτές

ΣΧΗΜΑ 3. Ἡ πλακέτα τοῦ τυπωμένσυ RU-

τος (GÉ φυσικὸ μέγεθος] ὅπως φαίνε- ται мб" τήν πλευρά πού τοπαθεταῦνται οἱ πυκνωτές 03-08 καὶ тб πατενσιόµετρα R26 -

R35.

ΣΧΗΜΑ 4; Ἢ πλακέτα той τυπωμένωι ку κλώματος [σέ φυσικό μέγεθος) καὶ τά ἔξαρ- τήµατα πού τοποβετοῦνται στήν πλευρά пой φέμει τὴν ἔνδειξη «HN-20X».

42

mU. 0705-9 NEL IO REESE

καὶ сто τέλος τούς ἡμιαγωγούς, | φροντίζοντας vá κολληθοῦν καὶ ἀπό тіс δύο πλευρές ὅσοι акро- δέκτες ἐξαρτημάτων καταλήγουν | cé θέσεις ὅπου ὑπάρχουν τελείες χαλκοῦ καί ἀπό τίς бйо ὄψεις τῆς πλακέτας.

"Av χρησιμοποιήσετε συρόμµενα ποτενσιάμετρα μήκους 8.7mm τῆς Philips [τύπος SLP60, κωδικό 2322 42), Ва та οτηρίξετε μὲ δύο βίδες τὸ καθένα πάνω στὴν πλα- ката. Oi βίδες Bá περάσουν μέσα ἀπό τίς τρύπες πού θά ἀνοίξετε μέ τρυπάνι 3mm) στίς Βέσεις που σημειώνονται μὲ κύκλο στό ΣΧ. 3. Γιά τὴ στήριξη τῶν ποτενσιομέ- τρων Ва χρειαστεῖτε 20 Βίδες 3 х 25mm μὲ εὐρωπαϊκό подо καὶ ag- ράντα παξιμᾶδια (δύο παξιμάδια γιά κάθε Віба, ἀπὸ ἕνα σέ μάθε ὅψη τῆς πλακέτας). Τούς акробе- κτες τῶν ποτενσιομέτρων Bá τοὺς προεκτείνετε μέ σύρματα μήκους 5mm περίπου καὶ Bü κολλήσετε τὴν ἄλλη ἄκρη τῶν συρμάτων στίς ἀντίστοιχες θέσεις τῆς πλακέτας.

Τὴν πλακέτα τοῦ τυπωμένου KU- κλώματος τήν ἔχουμε σχεδιάσει ἔται ὥστε, ἂν τὴν τοποθετήσουμε μέ τήν εἴσοδο πρὸς τὰ ἀριστερά καὶ τὴν ἔξοδο прос τὰ δεξιά, то πρῶτο ἀριστερά ποτενσιόμετρο vd ἐλέγχει τὴ χαμηλότερη περιοχὴ τῶν μπάσων (κεντρική συχνότητα 32Hz) καὶ τό τελευταῖο δεξιὰ τήν ὑψηλότερη περιοχή τῶν πρίμων (κεντρική συχνότητα T6KHz) Та σήματα ба ἐνισκύονται ἢ ба ὑπο- Βιβάζονται ὅταν οἱ δρομεῖς τῶν ποτενσιομέτρων μετακινοῦνται у ἀντίστοιχα прос та πάνω f) κάτω. p "Ero. ἡ καμπύλη ἀποκρίσεως συ- χνότητας πού θά ἐπιβάλλεται κάθε φορά μὲ Tü ποτενσιόµετρα στὸ γραφικό ἰσοσταθμιστή, ба àvana- ριστάνεται ἀπό τίς θέσεις τῶν. ὅρομέων τους. МЕ τοὺς ὄρομεν τοποβετηµένους στὴ μέση τος διαδρομῆς τους, ὁ γραφικός Nae σταθµιστής ἔχει ἐπίπεδη meme

Γιὰ τοὺς OTEpEOPUNIM ισχυτές χρειάζονται 506 γραφικοί ἰσοσταθμιστες κάθε κανάλι).

ΣΥΝΔΕΣΗ ΣΤΟΝ ΕΝ

Ὅπως ВАЁ χγικά του харе φικός ἰσοστασμα

ὑψηλὴ ἀντίσταση εἰσόδου καὶ xa- µηλή ἀντίσταση ἐξόδου. 'Από ай- τῆς τῆς πλευρᾶς Өй μποροῦσε, λοιπόν, và συνδεθεῖ (παρεμθληθεῖ) cé ὑποιοδήποτε σημεῖο ἑνός Èv- ισχιτῆ.

Εκτός, ὅμως, ἀπὸ τά παραπάνω χαρακτηριστικά, πρέπει νά Aú-

ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ

᾿Αντιστάτες 1/8 W, +5% R1, R2, R67-R77: 100КО АЗ: 24K R4, R5: 1KO, 1/2 МУ (BÀ. κείµε- va) R6 - R25: 10КП | R26 - R35: 100КО, γραμμικά - | συρόμενο R36 - R55; ἹΜΩ͂ R56 -R85: 2,4 KC, R66: 11КО Пикуштіс σι, C2: A,7uF/35V, τανταλίου СЗ - GB: 150nF/25V керарікос СЭ: 180nF, + 10%, πολυεστέρα C10: 18 ПЕ, + 10%, πολυεστέρα C11: 100 ПЕ, + 1096, πολυεστέρα C12: 10 ΠΕ, + 10%, πολυεστέρα C13: 47 ПЕ, -1055, πολυεστέρα C14: 4.7 nF, £595, πολυστερίνης | C15: 22 ПР, + 10%, πολυεστέρα C16: 2,2 nF, +5%, noAuateplvn C17: 12 nF, * 595, πολωστερίνης C18: 1,2 ПЕ, «596, πολυστερίνης C198: 5,6 nF, 45%, πολυστερίνης C20: 560 pF, +5%, πολυστερίνης C21: 2,7 nF, + 5%, πολυστερίνης C22: 270pF, + 5%, πολυστερίνης C23: 1,5 ПЕ, £556, πολυστερίνης C24: 150 pF, + 5%, πολυστερίνης C25: 680 pF, +5% πολυστερίνης C26: 68 pF, + 59s, πολυστερίνης C27: 360 pF, + 5%, πολυστερίνης C28: 36 pF, =5%, πολυστερίνης C29: 3, ЗИЕ/35М, τανταλίου Διάφορα 01, D2: 82Х79С15 ІСТ - IC3: LM349N. «HN-20X»: пАакёта (ÉroEu) τυ- πιιμένου κυκλώματος

"Н πλακέτα «HN-20X» κοστίζει 470 δρχ. Μπορεῖτε và τήν ayo- ράσετε ἀπό rà γραφεῖα µας ἢ | στέλνοντάς µας ταχυδρομική ἐπιταγὴ 500 δρχ., μὲ τήν Ëv- | en «НМ-20Х»,

44

Βουμε ὑπόψη µας καὶ τὸ μέγεθος πού ἔχει τὸ σῆμα στὸ σημεῖο συν- δέσεως, προκειμένου νά ἀποφύ- γουµε τὴ δημιουργία παραμορφώ- σεων καὶ vá ἐπιτήχουμε τόν καλύ- repo δυνατὸ λόγο S/N.

Στὰ τεχνικά χαρακτηριστικά ση- μειώνεται ὅτι ὁ λόγος S/N εἶναι 45 dB. 'H τιµή αὐτή πιθανόν và φανεῖ χαμηλή σὲ ἐκείνους πού ἐντυπω- πιάξονται ἀπὸ τά ἀπόλυτα νούμε- pa, χωρίς vá ἐξετάζουν τίς συν- Βῆκες κάτω ἀπὸ τίς ὁποῖες μετρῆ- θηκαν αὐτά. Στή συγκεκριμένη περίπτωση та 45dB ἔχουν μετρη- θεῖ сто 1/10 περίπου τοῦ μέγιστου σήματος ἐξόδου, καί μάλιστα XW- ріс và χρησιμοποιηβεῖ θωράκιση στὴν κατασκευή. Tó τελευταῖο ἔχει μεγάλη σημασία, γιατί στὸ KÜ- κλωμα χρησιμοποιοῦνται ἀντιστά- τες μὲ ὑψηλές τιμές καὶ τὸ μέγε- 8oc τῆς κατασκευῆς εἶναι ἀρκετό yid νὰ τὴν κάνει νά δράσει σὰν κεραία συλλογῆς παρασίτων ἀπό τό περιβάλλον. Ой μπορούσαμε vü δώσουμε τὸ νούμερο 60dB, ἂν HE- τρούσαμε τὸ λόγο S/N στὸ μέγι- στο σῆμα ἐξόδου, ñ B5dB, ἂν κά- мане τή μέτρηση πάλι ото μέγιστο σῆμα ἐξόδου καὶ ταυτόχρονα εἴ- XOLE χρησιμοποιήσει ἀντιστάτες metal film, Βωρακιομένα ποτενσιό- μετρα καὶ Βωράκιση στὴν ката- скер. ᾿Αλλὰ ті ἀξία Өй εἶχαν ὅλα айта καὶ πόσο бай Βελτίωναν τὴν ποιότητα τοῦ σήματος ἐξόδου, ἂν συνδέαμε τὸν ἰσοσταθμιστῆ cé ἕνα σημεῖο ὅπου τὸ σῆμα δὲν θά ξε- περνοῦσε π.χ. të TümV;

Мета ἀπό αὐτὴ τὴ σύντομη ma- ρένβεση, ёс ξαναγυρίσουµε ото θέμα µας, và ἐντοπίσουμε δηλαδὴ τό τμῆμα ἐκεῖνο τοῦ ἐνισχυτῆ ото ὁποῖος μποροῦμε và συνδέσουμε μιά τόσο ἁπλή καὶ μὲ κοινά éEap- τήματα συγκροτημένη κατασκευή, ὥστε và ur δημιουργήσουμε про- ВАђрата στήν ὁμαλή λειτουργία τοῦ συγκροτήματος, ἀλλά καὶ νά ἐκμεταλλευτοῦμε ὅσο τὸ δυνατό καλύτερα τίς ἐπιδόσεις της.

Εἴπαμε προηγουμένως ὅτι, ἐκτός

ἀπό τίς ἀντιστάσεις εἰσόδου καὶ

ἐξόδου τοῦ ἰσοσταθμιστῆ, πρέπει νά λάβουμε ὑπόψη µας καί τὸ μὲ- γεθος πού ба ἔχει τὸ σῆμα ото σημεῖα συνδέσεως. То σῆμα ото

ΣΧΗΜΑ 5: Ἢ τυπική ἀπόκριση πυκνότητας тай үрофікой Ισασταθμιστῆ γιά διάφορες ёсе τῶν ρυβμιστικῶν TOU.

σημεῖο αὐτό πρέπει và εἶναι τόσο ὥστε νά μήν ψαλιδίζεται ἀπὸ то γραφικὀ ἰσοσταθμιστή. То μέγιστο σῆμα πού μπορεῖ và ἐφαρμοστεί στήν εἴσοδο τοῦ урафікой ісоото- ϑμιστῆ χωρίς νά ὑποστεῖ фадібі- quà да τὸ Βροῦμε ἀπό τήν καμ- πύλη 4 τοῦ Σχ. 5. Τὸ σχῆμα αὐτό δείχνει τὴν τυπική ἀπόκριση συ- χνότητας τοῦ γραφικοῦ ἰσοσταθμι- στῆ. ὅταν та ρυθμιστικᾶ TOU εἶναι τοποθετημένα στίς ἑξῆς θέσεις:

a Καμπύλη 1: οἱ δρομεῖς ὅλων τῶν ποτενσιομέτρων сто μέσο τῆς біа- δρομῆς τους [ἐπίπεδη ἀπόκριση). e Καμπύλη 2: τὸ ρυθμιστικό 500 Hz στίς δύο ἀκραῖες Βέσεις του καὶ та ὑπόλοιπα cé ἐπίπεδη ἀπόκριση.

e Καμπύλη 3: τὸ ρυθμιστικό 1 KHz στἰς δύο ἀκραῖες θέσεις του καὶ τά ὑπόλοιπα oë ἐπίπεδη ἀπόκριση.

s Καμπύλη 4: rà ρυθμιστικἁ 500 ΗΖ, 1KHz, 2KHz, 4KHz τοποθετημένα сті) θέση τῆς μέγιστης ἐνισχύσεως καὶ тай ὑπόλοιπα c£ ἐπίπεδη ἀπόκρι- an.

"Апо τήν τελευταία καμπύλη Βλέπουμε ὅτι ἡ μέγιστη ἐνίσκυση пой μπορεῖ νά ὑποστεὶ ἕνα σῆμα ἀπό Tú γραφικό ἰσοσταθμιστή εἶναι 15dB (περίπου 5,6 φορές). Από τίς μέγιστες τιµές τῆς ἐνισχύσεως καὶ τῆς διακυμάνσεως τῆς τάσεως ἐξ- обои Βρίσκουµε ὅτι ὁ γραφικός ἰσοσταθμιστής μπορεῖ và δεκτεῖ στὴν εἴσοδό του σήματα 1,26V (RMS) χωρίς νά rà ψαλιδίσει, Τά σήματα αὐτά εἶναι μεγαλύτερα ἀπό ἐκεῖνα πού χρειάζονται γιά τὴν ὀδήγηση τῶν περισσότερων τελικών ἐνισχυτῶν (TV).

Ἢ καλύτερη, λοιπόν, λύση γιά

un

Bu ο IB RA A

“ΠΠ ΝΕΤ ΤΙΝΑ ΠΠ ΙΝΕ ΙΙ

3 ^ Lui ΚΣ eU

Anodoan (dB) h

i: TM i BH a LLL μμ ή ОООО 1 ΠΠ; ІП)

1:0 10 1k ük 100 Juxvornmnra (Hz)

lš

) J Ἢ; i

————————

νὰ ἐπιτύκουμε τὴ μικρότερη παραμόρφωση καὶ τό μέγιστο λόγο S/N εἶναι và συνδέσουµε τὸ ура- фіко ἰσοσταθμιστή ἀνάμεσα στὸν προενισχυτὴ καὶ τόν τελικό ÈV- ισχυτή. Στὴν περίπτωση αὐτή, ба πρέπει 8έθαια vü ἀποσυνδέσουμε τά ρυθµιστικά τόνου TOU προξνι- σχυτῆ ἢ ма τὰ τοπαθετήσουµε στή βέση τῆς ἐπίπεδης ἀποκρίσεως, ὥστε và μὴν ὑπεροδηγεῖται Ó τε- Auc ἐνισχυτής.

Καλό εἶναι và ἀποφεύγουμε τίς ἀκραῖες θέσεις τῶν ρυθμιστικῶν, τουλάχιστον πρὶν ἐξοικειωθοῦμε μὲ τὸ χειρισμό τους. ба πρέπει, ἐπίσης, và ἔχουμε ὑπόψη ὅτι, ÈK- τὸς ἀπὸ то πλάτος, Ó γραφικός ἱσοσταθμιστής ἐπιδρῶ καὶ στὴ φάση τοῦ σήματος, εἰσάγοντας διαφορές οἱ ὁποίες, λόγω τοῦ NMI- λεκτικοῦ χαρακτήρα τῶν ρυϑμιστι- κῶν, μπορεῖ và ἀλλοιώσουν τὴ χροιά τοῦ ἤχου - прос τὸ καλύ- tepo ñ прос τὸ χειρότερο — ἰδιαί- тера στή στερεαφωνική ἀκρόαση, ὅπου οἱ διαφορές φάσεως μεταξὺ τῶν δύο καναλιῶν μποροῦν vd yl- vouv ἀντιληπτές yid διαφορετικές Βέσεις τῶν ρυθμιστικῶν τῶν кама- λιῶν καὶ εἰδικά στίς ὑψηλὲς συ- χνώτητες.

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΚΥΚΛΩΜΑΤΟΣ

Ὁ γραφικός ἰσοσταθμιστής, ὅπως εἴπαμε, χρησιμοποιεῖ δέκα ὅμοιες Βαθμίδες τῆς μορφῆς τοῦ Σχ. 1. Ανάλογα μὲ τή θέση πού θά τοποβετηθεῖ ὁ δρομέας τοῦ А2, ἡ Βαθμίδα αὐτή апокопте! n ἐν- ισχύει μιᾶ ὁρισμένη περιοχὴ συ- χνοτήτων. Ἢ συνάρτηση μεταφο- paq τῆς вавиібає εἶναι δευτέρας τάξεως uë συντελεστές:

ΠΙΜΑΚΑ͂Σ HYKNSTEN

ЕТТЕ Т w R4F9R3C4UCƏ

Un E 2R4R2C1 + Aalha « Васа 2ñ1F2G1 + Вуна + R31C2

ў 2843 ΠΠ R3R304C3 Ü = —— .— m м RiR2R3aG1G2

[Bi + А215 *2R2C44 RaCg

ὅπου шо ἡ κεντρική συχνότητα τῆς περιοχῆς ποῦ καλύπτει ἡ 8a- θμίδα, Ao ἡ μέγιστη τιµή τοῦ Hë- τρου τῆς ἐνισχύσεως (ἢ τοῦ ὑπο- θιβασμοῦ) πού ἐπιβάλλει й 8a- θμίδα στή συχνότητα "o καὶ Q ὁ αυντελεστής ποιότητας (ὁ λόγος τὴς κεντρικῆς συχνότητας πρὸς τό єйрос ζώνης ота ὅρια τῶν 3dB γύρω ἀπ᾽ αὐτῆ).

Qi παραπάνω ἐξισώσεις εἶναι μέν χρήσιμες γιὰ τὴν ὀνάλυσῃ ἑνός κυκλώματος μὲ δεδομένα В, C, ἀλλά δέν μποροῦν và хрпошо- ποιηβοῦν γιά τὴ σύνθεσή του μὲ ἐπιθυμητές τιμὲς Wo, Ao, О, γιατί δὲν εἶναι δυνατὸ và ἐπιληθοῦν ἀφοῦ ἔχουν πέντε ἀγνώστους (91, R2. R3, C1, С2). Μπορούμε, дише, νὰ κάνουμε тіс ἑξῆς παραδοχές:

1. Δεδομένου ὅτι ὁ ἀντιστάτης πολώσεως H3 δέν θέλουμε νά συμμετέχει στὴν ἀπόκριση дихуб- τητας τῆς вавиібає, μποροῦμε vü ὁρίσουμε τὴν τιµή TOU δέκα φορές μεγαλύτερη ἀπό τήν τιµή той А2. 2. "Av μελετήσουμε ὡς прос τὸ λόγο τῶν ΟἹ, C2 τή σχέση nou ði- νει tå Q, θά Βροῦμε ὅτι γιά νά ἔχουμε μέγιστο 0, ὁ C1 πρέπει và εἶναι μεγαλύτερος ἀπό τὸν C2. Μποροῦμε, λοιπόν, và πάρουμε τὸν C1 δέκα φορές μεγαλύτερο ἀπὸ τόν C2.

'Αντικαθιστώντας στίς προηγού- µενες σχέσεις ὅπου Ci = TOC: καὶ Ha. = 108», βρίσκουμε:

1 / А фо = ἀπ] = зно 10R2C2 R4

᾿επιλύοντας τίς δύο τελευταῖες ἐξισώσεις ὡς npóc R2 καὶ ἐξισώ- νοντας та δεύτερα μέλη τους ἔχουμε:

Ἢ σχέση αὐτὴ δείχνει ὅτι n HE- γάλη ἐνίσχυση συνεπάγεται HE- γάλο Q, ἄρα μικρὸ εὗρος ζώνης. Toüro σηµαίνει ὅτι κατά τή σύν- βεση ἑνὸς γραφικοῦ ἱαοσταθμιστῆ χρειάζεται προσοχή στήν ἐπιλογὴ τῶν παραμέτρων TOU προκειμένου và ἐξασφαλιστοῦν ἱκανοποιητικά περιθώρια ρυθµίσεως (μεγάλο Ao) καὶ ἡ διακύμανση τῆς καμπύλης ἀποκρίσεως στό μέγιστο ὅλων τῶν

ρυθμιστικῶν ἐλέγχου vü εἶναι µι-

κρή (μικρό 0).

Σέ ὅλες τίς θαθμίδες ρυθμίσεως τόνου τοῦ γραφικοῦ ἱσοσταθμιστῆ χρησιμοποιήθηκαν ἀντιστάτες 100 ΚΩ στὴ θέση τοῦ А2 καὶ ἹΜΩ στή θέση τοῦ H3. Τὸ Ao τῶν Βαθμίδων εἶναι 1208 [λόγος τάσεως ἐξόδου прос τάση εἰσόδου ἴσος μὲ 4) 'Anó ті) σχέση πού συνδέει τὸ Ao μέ тойс НІ, R2, ὁ HT ΒρέβΒηκε ἴσος μέ 11,1ΚΩ καὶ χρησιμοποιῆ- βηκε ἡ πλησιέστερη τιµή τῶν ἀντι- στατῶν τοῦ ἐμπορίου ТОКО. Tó Q Βρέθηκε ἴσο μὲ 1,12. Н τιμὴ αὐτὴ κρίθηκε ἱκανοποιητική, μιὰ καὶ γιὰ κάθε κεντρική συχνότητα ὁρίζει єйрос ζώνης 0.897, аркето yid và κρατηθοῦν μικρότερες апо 3dB oi διακυμάνσεις τῆς καμπύλης ало- κρίσεως στά μέγιστα τῆς ἐνισχύ- σεως.

'O πυκνωτής C2 (ёра καὶ ὁ ðE- καπλάαιός του σὲ χωρητικότητα CT) ὑπολογίστηκε ἀπό τή σχέση πού δίνει τὴν κεντρική συχνότητα із συναρτήσει τῶν АТ, R2, C2. Aü- γοντας Tñ σχέση αὐτὴ ὡς прос Са xal ἀντικαθιστώντας τίς τιµές τῶν R1, R2, ἔχουμε:

5,513 х107' fo

᾽Αντικαθιστώντας τώρα ὅπου le τήν κεντρικἡ συχνότητα кабе Ba- θμίδας, καταλήγουμε στίς Κωρητι- κότητες C2, C1 πού σημειώνονται στὸν παραπλεύρως πίνακα, ὅπου ἡ στήλη ΟΖ ἀναφέρεται στίς χωρητι- κότητες πού ὑπολογίζονται ἀπό τήν τελευταία σχέση καὶ οἱ στῆλες C2, ΟἹ στίς χωρητικότητες (πλη- σιέστερες τιμές τῶν πυκνωτῶν τοῦ ἐμπορίου) ποὺ χρησιμοποιούνται τελικά сто κύκλωμα.

Cz

45

HAEKTPONIKH POYAETA

'H κατασκευή ποῦ ἀκολουθεῖ προορίζεται vü ἀντικαταστήσει TÓ γνωστό περιστρεφόμενο δίσκο τῆς | ρουλέτας. Γιά τὸ окото αὐτὸ урп- σιμοποιεῖ ἕνα ντισπλέὲπ δύο ψη- φίων, ἕνα LED καὶ ἕνα ψηφιακό κύκλωμα, пой ὀδηγεῖ та δύο προηγούμενα. Хто ντισπλέη ἀπει- κονίζονται τά νούμερα ἀπό 0 ὥς 36, ἐνῶ τὸ LED δείχνει τὸ χρῶμα (κόκκινο Ñ μαῦρο) κάθε νούμερου.

Μόλις κλείσουμε ἕνα διακόπτη μµπουτόν, τὸ κύκλωμα ἀρχίζει và λειτουργεῖ, ἀναθοσθήνοντας τὰ ψηφία τοῦ ντισπλέη μὲ τόσο HE- γάλη ταχύτητα πού εἶναι ἀδύνατο vá τήν παρακολουθήσει τὸ ἀν- θρώπινο μάτι.

Ὅταν ἀναίξουμε τὸ διακόπτη, сто ντισπλέη ἀπεικονίζεται ἕνα ἀπό τὰ νούμερα ὃ ὡς 36 καὶ rau- róxpova σβήνει ἢ ἀνάθει τὸ LED, δίνοντας ἔτσι TÓ χρώμα τοῦ ἀπει- κονιζόμενου ἀριθμοῦ [ἀναμμένο LED = κόκκινα, σθηστὸ = μαῦρο).

Oi Βαθμίδες τῆς ἠλεκτρονικῆς ρουλέτας φαίνονται στὸ μπλόκ διέγραμμα той Xy. 1. `Q ταλάντω- τής παράγει τετραγωνικοῦς παλ- | μούς, μὲ συχνότητα ἐπαναλήψεως | πολύ μεγαλύτερη ἀπό αὐτὴ πού μπορεῖ vå παρακολουθήσει τὸ дм- θρώπινο μάτι, οἱ ὁποῖοι ἐφαρμό- ζονται σ᾿ ἕνα T φλίπ-φλόπ. Στὴ ша ἔξοδο той φλίπ-φλόπ συνδέεται TÓ LED ποὺ δείχνει τὸ χρῶμα τοῦ ἀριθμοῦ καὶ στὴν ἄλλη ὦ ἅπαρι- Βμητής πού ὠδηγεῖ τὸ ντισπλέη.

"Don ὥρα εἶναι κλειστός ὁ біа- κόπτης, ὁ ἀπαριθμητής μετράει τοῦς τετραγωνικούς παλμοὺς = ἀλλάζοντας TÓ περιεκὀμενό του ἀπό 0 ὥς 36 — καὶ то LED дмабо- σθήνει. Λόγω τῆς πολύ μεγάλης συχνότητας ποῦ ἔχουν οἱ παλμοί, τό μάτι µας δὲν μπορεῖ νὰ mapa- κολουθήσει τὸ ρυθμό μὲ том | ὁποῖο ἀναθοσθήνει τὸ LED, μὲ | ἀποτέλεσμα νὰ τὸ Βλέπουμε GUV- έχεια ἀναμμένο καὶ τὸ φῶς του νά

46

τρεμοσθήνει. Γᾶ τὸν ἴδια λόγο δέν μποροῦμε và παρακολουθή- couue οὔτε τὸ πῶς ἀλλάζουν та νούμερα στὸ ντισπλέη. Εδώ Ва Βλέπουμε συνέχεια ἀναμμένο τὸ 8 στὴ Βέση τῶν μονάδων καὶ τὸ Wr- φίο поб δείχνει τίς δεκάδες Ва μεταβάλλεται ταχύτατα. Μόλις ἀνοίξουμε τὸ διακόπτη, στὸ ντι- onAén ба ἐμφανιστεῖ ἕνας ἀριθμός ἀπό τὸ 0 шс то 36 καὶ τὴν ἴδια στι- γμή 8à ἀνάψει ἡ θά σθήσει то LED, ἀνάλογα μὲ τή λογική Kará- graon πού θά ἔχει ἡ ἀντίστοιχη

ΣΧΗΜΑ 1. Та τμήματα пой ἀποτελοῦν τὴν ἠλεκτρονική рошііто.

ΣΧΗΜΑ 2. Tú κύκλωμα τῆς ἠλεκτρανικῆς ρουλέτας,

ἔξοδος τοῦ φλίπ-φλὀπ. ΚΥΚΛΩΜΑ -- ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

"Ac παρακολουθήσουμε τώρα TÓ κύκλωμα τοῦ Σχ. 2, γιά νὰ δούμε πῶς εἶναι σχεδιασμένα καὶ πῶς λειτουργοῦν та διάφορα τμήματα τῆς ἠλεκτρονικῆς ρουλέτας. Tó κύκλωμα τροφοδοτεῖται μέ συνεχή τάση 5V (*596) καὶ μέγιστο ρεῦμα 300mA, πού πρέπει νὰ ἐξασφαλι- στοῦν ἀπό κατάλληλο τροφοδοτι- κό, Ἂν δέν ἔχετε τέτοιο трофобо-

|

τικό, μπορεῖτε νᾶ χρησιμοποιήσετε тб «HN-2T» moù δημοσιεύσαμε сто τεῦχος 98, μέ τὴ διαφορά ὅτι Bd αὐξήσετε τή χωρητικότητα τοῦ πυ- куштӣ του C1 στὰ 2200 pF καὶ τὴν ἐπιφάνεια τοῦ Βερμοαπαγωγοῦ στά 40 сті.

Ἡ πρώτη πύλη той ὀλοκληρω- μένου κυκλώματος UT καί τὸ δι- κτύωμα RT, C1 συνθέτουν τὸν та- λαντωτή τετραγωνικών παλμῶν, ὁ ὁποῖος ἀρχίζει và λειτουργεῖ апо τή στιγμή ποὺ 84 ἐφαρμοστεῖ ἡ τροφοδότηση στό κύκλωμα.

Οἱ παλμοί τοῦ ταλαντωτή ἐφαρ- μόζονται στήν εἴσοδο 1 τῆς πρώ- της πύλης τοῦ ὀλοκληρωμένου

тео

1 І І і і 1 | І

Ж |

DEN iX а ой w е" μὲ ΙΕ

І І -——-

HAEKTPONIKH POYAETA

κυκλώματος ΙΖ, Στήν ἄλλη εἴσοδο τῆς ἴδιας πύλης ἐφαρμόζεται Й λογικὴ κατάσταση εξόδου τῆς δεύτερης πύλης τοῦ UT.

itv κατάσταση ἠρεμίας [ὁ δια- κάπτης 5 ἀνοικτός) ἡ ἔξοδος τῆς δεύτερης πύλης τοῦ UT ἔχει τή λογικὴ κατάσταση 0, μὲ ἀποτέλε- сна ἡ πρώτη πύλη τοῦ U2 và фра- ζει τή διέλευση τῶν παλμῶν. Ὅταν | κλείσουμε τὸ διακόπτη, ἡ ἔξοδος | τῆς δεύτερης πύλης τοῦ UT ἀλλά- | ζει κατάσταση ἀπό 0 σὲ 1 καὶ οἱ παλμοί περνοῦν ἀπὸ τήν πρώτη πύλη τοῦ U2 yid ма ἐφαρμοστοῦν ато φλίπ-φλόπ (U3).

Τό ὁλοκληρωμένο κύκλωμα ОЗ εἶναι ἕνα J-K φλίπ-φλόπ. Επειδή ὅλες οἱ εἴσοδοί του (Εντός ἀπό τήν εἴσοδο χρονισμοῦ) συνδέονται μόνιμα στὰ λογικὀ 7 {μέσω τοῦ АЗ), τὸ φλίπ-φλόπ αὐτὸ συμπερι- φέρεται σάν T φλίπ-ῳλόπ. Ἔτσι, τὸ μη Ва διαιρεῖ бій 2 τὴ συχνότητα τῶν παλμῶν τοῦ ταλαντωτή. Ὅταν ἀνοίξουμε τὸ διακόπτη, ἡ ἔξοδος О τοῦ φλίπ-φλόπ θά πάρει μιά ἀπὸ τίς λογικές καταστάσεις 0 ἢ T καὶ n Q τήν ἀντίθετη. Ἢ κατάσταση τῆς ἐξόδου О ἐφαρμόζεται στὴ Βάση τοῦ τρανζίστορ QT nou öğr- vei τὸ LED (D). Ἢ ἄλλη ἔξοδος τοῦ φλίπ-φλοπ [ἡ Q) ὀδηγεῖ ἕναν ἀπαριθμητή, пой μετράει ἀπό 0 ὣς 38 καὶ ἀποτελεῖται ἀπὸ та ὀλοκλη- ρωμένα κυκλώματα U4 (δεκαδικὸς ἁπαριθμητής), U7 (δύο J-K ᾠφλίπ- pón), U8 (та πύλη МАМО ὁμτώ εἰσόδων) καὶ τίς τρεῖς πύλες NAND δύο εἰσόδων τοῦ U2.

Tó U4 μετράει ἀπό Ü ὡς 9 καὶ μετὰ μηδενίζεται, ἐφαρμόζοντας ταυτόχρονα ἕναν παλμό στὸ πρῶτο φλίπ-φλόπ τοῦ U7. Κάθε δῦσα παλμοὺς εἰσόδου αὐτοῦ τοῦ Φφλίπ-φλόπ μετράει ἕναν παλμὸ то δεύτερο φλίπ-ῳλόπ τοῦ 7. Στὸν 360 παλμὸ τό περιεχόμενο τῶν μή, Ш? γίνεται ἴσο μὲ 36 καὶ στὸν 370 ἐμφανίζεται ἕνα ἀρνητικὸ MÉ- τωπο στὴν ἔξοδο τῆς πύλης ШВ, τὸ ὀποῖο ἀλλάζει τήν κατάσταση τοῦ R-Š qAim-pAón πού σχηματίζουν ñ τρίτη καὶ ἡ τέταρτη πύλη τοῦ U2 [ἀκροδέκτες 8-13) καὶ μηδενίζει то | περιεχόμενο той | апарібиптй, ἀναγκάζοντάς τον ἔτσι vd ἀρχίζει

πάντα τὸ μέτρημα ἀπό τὸ O καὶ và τὸ σταματάει сто 36.

Tà περιεχόμενο πού ἔχει κάθε φορά ὁ ἀπαριθμητής ἀπεικονίζεται στά ντιαπλέη UG καὶ UII [στὸ πρῶτο oi μονάδες καὶ отб δεύτερα οἱ δεκάδες). Ἢ ἀποκωδικοποίηση καὶ ἡ ὀδήγηση γιά то UB ἐξασφα- λἰζονται ἀπὸ то ὀλοκληρωμένο

ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ

᾿Αντιστᾶτες 1/4 W. + 5%

R1: 330 Q

ΗΖ, R3. A7: 1 ΚΩ

R4: 150 0

H5: 4,7 ΚΩ

R6 (X7) А8 (X6) : 100 0 (8A. κείμενο]

R8 : 220 (1 (ВА. κείμενο] Πυκνωτές

СТО: 4.7 HF735 М, τανταλίου (BA, κείμενο]

| C2, C4 : 10 nF, κεραμικὸς

C3 : 100 pF /10 V

Ἡμιανωγοί

D : κόκκινα LED/30 mA

Q1: 2N3904

Ui: SN7413N

U2, 9 : SN7400N

U3 : SN7472 N

U4 : SN7480AN

US : SN7447AN

Об, 011; MAN4510 (ВА. κείµενο] О? : SN7473N

UB : SN7430N

U10 : SN7417N

Διάφορα

S : διακόπτης unouróv, ἀνοι- хтос στήν κατάσταση ἠρεμίας.

κύκλωμα ΠΒ. Ἢ ἁποκωδικοποίηση vid τὸ UTT γίνεται ἀπὸ тіс τρεῖς πύλες τοῦ ШӨ καὶ ἡ ὁδήγπσή του ἀπὸ τοὺς ἀναστροφεῖς τοῦ ШТО.

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ

ἑτὴ θέση τῶν UB καὶ 011 μπορεῖ νά χρησιμοποιηθεῖ то MAN4510 ἢ ὁποιοσδήποτε ἄλλος τύπος ντι- απλέη κοινῆς ἀνόδου, ἀναπρο-

σαρμόζοντας κατάλληλα Tñ OUV- δεσμολογία τῶν акробектшу του [ἄν χρειαστεῖ,. Ἂν χρησιμοποιη- бобу πράσινα (ὅπως τὸ MAN4510) ἢ πορτοκαλί ντισπλέη, οἱ ἀντιστά- τες Аб, R8 καὶ H9 ба ἔχοιιν τίς Ti- μές πού σημειώνονται στὸν πίνακα τῶν ἐξαρτημάτων, "Av, ὅμως, та ντισπλέη ἔχουν κόκκινο χρώμα, τότε στὴ θέση τῶν Яб, RB Bú xon- σιμοποιηθοῦν ἀντιστάτες 180 A καὶ отп θέση τοῦ R8 390 0.

Та ὅσα εἴπαμε αχετικά μὲ τὸ πῶς θά Βλέπουμε τά νούμερα отб ντισπλέη ὅταν ὁ διακόπτης 5 εἶναι μλειστός, ἰσχύουν μὲ τήν пройпо- θεση ὅτι ὁ πυκνωτής СЇ ба ἔχει τὴ χωρητικότητα πού σημειώνεται στὸν πίνακα τῶν ἑξαρτημάτων. "Av, ὅμως, χρησιμοποιηθεί ἕνας πυ- μνωτής πολυεστέρα T70-TOOnF στὴ Βέση τοῦ СТ, τότε, ὅση ὥρα εἶναι μλειστός ὁ S, тб ντισπλέη да δεί- χνει τὸν ἀριθμὸ 88.

Та ἑξαρτήματα Ва μονταριστοῦν σὲ δύο διάτρητες πλακέτες, ποὺ Ва στερεωθοῦν µεταξύ τους ἔτοι ώστε và σχηματίσουν ша γωνιά. Tó κατακόρυφο σκέλος τῆς γωνιᾶς Ва τοποθετηθεῖ στὴν πρόσοψη ἑνὸς μεταλλικοῦ κουτιοῦ, μέσα ато ómnoio θὰ στερεωθσῶν καὶ ог δύο πλακέτες, Στὴν πλακέτα aur) Bü στερεωιθοῦν та ὑλακληρωμένα κυκλώματα Ш5, U6, 070, UTT oi ἀντιστότες А4, H5, H6, 88, ΠΒ, οἱ πυκνωτές C2, C3, τὸ LED D, то τρανζίστορ QT καὶ ὁ διακόπτης S. Tå ükpo: А τοῦ R9 ба συνδεβεῖ ото ἄκρο А τοῦ S. Та ὑπόλοιπα ἑξαρτήματα θά στερεωθοῦν στὸ ὀριζόντιος ak£AoG τῆς ytoviac.

Στήν πρόσοψη καλὸ εἶναι νά To- побєтбеї ἕνα κομμάτι ἀπὸ σκοῦρο ἀλλὰ διαφανὲς πλαστικᾶ, ὥστε và αὐξηθεῖ то κοντράστ τῆς ἀπεικονίσεως.

"ΒΕΛΤΙΩΣΕΙΣ

Tñ στήλη τούτη τὴν ἀρχίσαμε ётё rà τεύχος 118 μὲ monó và παρσυσιόζσωμε: п) τὰ κωπλώ- ματα той imokoylenre καὶ κατασκευύσατε torig οἱ Таны, б) τίς Βελτιώσεις Ñ τίς μετα піс πού κάνατε στὶς κατασκεωές poc καὶ y) dri

Βελτιώσεις PELETE và κάτσωµε mé κατασκευές |

пой δημσπιεύτηκαν μετὰ ἀπὸ τὸ тешет 87 τῶν "Η.Η... Ἡ στήλῃ, στηριζόμενη στά Tomta κα тік πληροφορίες той б τὴς στέλνετε, ἑπτλῶκ | Bá торбиаібію rà Βέματα τῶν бо πρώτων κα- | τηγαριῶν, Χωρίς wh ἀναλαμδόνει корі St- прийо στετικἁ ші τὴ Διόρθωση τῶν азе, τὴ Bow καὶ τὰν ἔλεγχα τῶν κωκλωμµήτων, τίς ἁπαμτήμσει: σὲ πιθανές ἐρωτήσεις ἄλλων dvo- γνωστῶν κλπ. Γιᾶ ὅλα αὐτά τήν εὐθύνη Bü τἠν ἔχει ὁ συγγραφέας τοῦ ἄρθρον. Γιά τήν τρίτη κατηγορία Βεμάτων τὸ μόνα тей ζητᾶμε εἶται τᾶ μᾶς λέτε ποιὲς μετατραπὲς Βέλετε vü κή- weupe [καὶ γιὰ modb σκοπό] στίς κατασκευές μας. Όσες бат" πὐτὲς μποροῖν νὰ yleouv - ἕω- ріс, φυσικά, và ἀλλάξει più Ñ ἀρχικὴ poppi τῆς каташ - εἴμαστε пробирої νὰ τίς πραγµαταποιήσσυµε. Στεῖλτε рас, λοπιήν, τίς κατασκευές σας ἢ πέστε µας παιὲς μετατροπές Βέλετε và ябубшрє στίς hatg µας,

ΔΙΑΦΟΡΙΚΟ ΦΙΛΤΡΟ RUMBLE

Ἕνα ὀξὺ πρόβλημα ποὺ ἀντιμε- τωπίζουμε ката τὴν ἀναπαραγωγήὴ τῆς μομσικῆς ἀπό δίσκο εἶναι ἡ ἐμφώάνιση παρασιτικῶν σημάτων μεγάλου πλάτους καὶ ὑποηχητικῶν συχνοτήτων, γνωστῶν ойу rumble. 'H πιό συνηθισμένη λύση γιὰ τὴν καταστολή τους εἶναι ἡ хрпошо- ποίηση ἑνός φίλτρου διελεύσεως ὑψηλῶν συχνοτήτων, μὲ OUXVO- τητα ἁπακοπῆς τῆς τάξεως τῶν 50Н2. ᾿Αλλὰ ἕνα τέτοιο φίλτρο ὑπωθιβάζει ἀναπότρευκτα καὶ τίς καμηλὲς συχνότητες τῆς µουσι- кӯс.

Ἂν μελετήσει κανεὶς αὐτὰ Tú ἀνεπιθύμητα σήματα, Bà διαπιστω- σει ὅτι προέρχονται ἀπό κινήσεις τῆς Βελόνας κατὰ τὸ κατακόρυφα ἐπίπεδα. 'Εξαιτίας αὐτῶν τῶν Ki- νήσεων ἐμφανίζονται ката τὴ OTE- реофшуїкі) ἀναπαραγωγή στήν ËE- обо τῆς κεφαλῆς τοῦ πικάπ ar- ματα πού ἔχουν ica πλάτη καὶ ἀντίθετες φάσεις, MÉ κατάλληλη μίξη, та σήματα αὐτὰ εἶναι δυνατό νὰ ἀναιρεθοῦν.

Συγκεκριμένα, ἂν καὶ στὰ δύο κανάλια τῆς στερεσφωνικῆς MAN- рофоріас ξεχωρίσουµε τὰ qd- брата поо περιλαμβάνουν συχνό- τητες χαμηλότερες ἀπὸ 100Hz, ἀναμίξουμε µεταξύ τους ашта та δύο φάσματα καὶ та ἀπαδωώσσαυμε σέ μονσφωνικἡ µορφή, τότε ἄναι- peitai τᾶ rumble χωρίς và ἀλλάξει καθόλου ἢ ἁρχικὴή OGTEDEOQUVIKI]

50

εἰκόνα.

"Ac παρακολουθήσουμε, ὅμως, αὐτή τὴ διαδικασία, μὲ τὴ Βοήθεια той μπλόκ διαγράμματος τοῦ Ху. 1 Στὰ σχῆμα αὐτό χρησιμο- ποιοῦμε τὰ γράμματα L καὶ A γιὰ та σήματα τοῦ ἀριστεροῦ καὶ δε- ξιοῦ καναλιοῦ ἀντίστοιχα, τὸ M γιὰ τὸ μονοφωνικό σῆμα πού προκύ- πτει ἀπὸ τὴ μίξη τῶν δύο npon- γαυµένων, τὸ B γιά τὸ φάσμα τῶν πολὺ χαμηλὸν συχνοτήτων (π.χ. κάτω τῶν TOOHz) καὶ T γιὰ то йпо- λοιπο φάσμα των ἀκουστικῶών OU- χνωτήτων,

Τὸ σῆμα τοῦ ἀριστεροῦ κανα- λιοῦ ἐφαρμόζεται ото φίλτρο LPF [διελεύσεως χαμηλὼῶν συχνοτή-

си: RE

tuv), ὅπου ξεχωρίζανται ап ὅλο τὸ φάσμα та σήματα Вг (χαμηλών συχνοτήτων), та ὑποῖα ἀναστρὲ- φονται оті) συνέχεια ἀπὸ τὸν ÈV- ισχυτῇ πού ἀκολουθεῖ καὶ ὅδη- γοῦνται τόσο στόν ἐνισχυτὴ M доо καὶ στὸν ἐνισχυτή πού ὑπάρχει στήν ἔξοδο τοῦ καναλιοῦ. “Н ἴδια ἐπεξεργασία γίνεται καὶ στὸ σῆμα τοῦ δεξιοῦ καναλιοῦ, Та σήματα -Βι καὶ —Ba ἀθροίζονται στὸν ÈV- ισχυτὴ M, μέ ἀποτέλεσμα νὰ ἐμ- φανιστεῖ στήν ἔξοδό του ἕνα µο- voquvikó σῆμα Bw πού περιέχει τίς πληροφορίες καὶ τῶν δύο Kü- ναλιῶν ὄχι ἅμως καὶ τὸ rumble. Στήν εἴσοδο τοῦ ἐνισχυτῇ ἐξ- όδοι τοῦ ἀριστεροῦ камайіой

ΙΠΕΕΣ - ΒΕΛΤΙΩΣΕΙΣ

ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ

᾿Αντιστάτες, М, =5%

H1: 390 ΚΩ

R2: 330 ΚΩ

R3, R4: 47 КП

R5, R6: 2,2 ΚΩ

R7, R8, R9, A12, А74: 560 ΚΩ

H10; 5,6 КП

ВІТ; 22 КП

R13: 18 ΚΩ

R15, R16; 1,2 МО Πυκνωτὲς

СТ; 25uF/25V

С2, СЗ; 33nF

C4: TOuF/25V Ἡμιαγωγοί

01, Q2, 03: ВСТОЗ

συμβάλλουν та σήματα Lin --Βι καὶ Bw. Anó τή μίξη αὐτῶν των σημάτων προκύπτει τὸ σήμα τοῦ ἀριστεροῦ καναλιοῦ. Καθορίζοντας σωστὰ τὴν ἀναλογία τῶν σημάτων στὰ δικτυώµατα μίξεως, τὸ σῆμα εἰσόδου Ві ἐξουδετερώνεται ἀπό τὸ --Βι καὶ στὴν ἔξοδο ἐμφανίζεται TÓ μονοφωνικό σῆμα χαμηλῆς συ-

χνότητας μαζί μὲ τὰ σήματα тшу ὑιμηλατέρων συχνοτήτων, Μὲ τὸν ἴδιο τρόπο προκύπτει καὶ τὸ σῆμα τοῦ δεξιοῦ καναλιαῦ ἀπό τὴ μίξη τῶν σημάτων Ят, --Βη καὶ Bu.

Στό Σχ. 2 Βλέπουμε τὸ κύκλωμα той διαφορικοῦ φίλτρου rumble. Та τμῆμα τοῦ κυκλώματος πού ἔχει pågrep εἶναι ἡ Βαθμίδα uc ἕξεως τῶν χαμηλὼν συχνοτήτων (κοινή καὶ γιά та δύο κανάλια), Н Βαθμίδα Q1L ἀποτελεῖ τὸ φίλτρο διελεύσεως ὑψηλῶν συχνοτήτων (12dB/oct) καὶ τὸν ἀναστροφέα φάσεως τοῦ ἀριστεροῦ καναλιοῦ καὶ ἡ Q3L τὸν ἐνιοχυτή ἐξόδου (τοῦ ἴδιοι καναλιοῦ), στήν εἴσοδο τοῦ ὁποίου γίνεται ἢ μίξη τῶν gn- μάτων πού ἐφαρμόζονται μέσω τῶν ἀντιατατῶν R7L, R8L, ΠΊΘΙ., Хто δεξὶ κανάλι κρησιμοποιοῦνται ἀντίστοιχα oi θαθμίδες QTH, ОЗА (δέν ἔχουν σχεδιαστεῖ στὸ ΣΧ. 2), πού συνδέονται στὰ ἀντίστοικα σημεῖα. Ὅλες οἱ Βαθμίδες ἔχουν σύζευξη DC, ὥστε và ἀποφεύγεται п δημιουργία διαφορῶν φάσεως,

Τὰ κύκλωμα τοῦ Σχ. 2 μπορεῖ vd συνδεθεῖ ἀνάμεσα στὸν προενι- σχυτή καὶ τὸν ἐνισκυτὴ ἑνός OTE- ρεσφωνικοῦ συγκροτήματος, μὲ τὴν προῦπόθεση ὅτι ὁ προενισχυ- тус й ἔχει ἀντίσταση ἐξόδου ші

xpórepn ἀπὸ 10КО. Γιά và Aer τουργήσει σωστά, ἐννοεῖται ὅτι та καλώδια ἀπὸ τὸ πικάπ πρέπει và συνδεθοῦν μὲ τήν ἴδια φάση στά δυό κανάλια τοῦ προενισχυτῃῆ. H τάση ἐργασία τῶν πυκνωτῶν Cf, C4 Bà προσαρμοστεῖ ἀνάλογα uë τὰ μέγεθος τῆς DC διαφορᾶς би- ναμικοῦ ста σημεῖα συνδέσεως,

Ἢ σχεδίαση καὶ ἢ ἀνάλυση του διαφορικοῦ φίλτρου rumble ἔγιναν ἀπό τόν J. P. Macaulay καὶ δημο- σιεύτηκαν στὸ περιοδικό Wireless World (τεῦχος Σεπτεμθρίου 1979). Ὁ J. P. Macaulay χρησιμοποίησε aiv κατασκευή του τάση трофо- ботђоғшс ЗУ DC [ρεῦμα 5mA) καὶ, ὅπως γράφει, μέτρησε ἀπόκριση συχνότητας 15Hz -- ЗОКНІ καὶ παραμόρφωση μικρότερη ἀπὸ 0,195 γιὰ σήματα ἐξόδου μέχρι TV RMS. Ἢ παρεμβολὴ τοῦ φίλτρου στὸν ἐνισχυτή δὲν ἐπέφερε каша μεταθολὴ сті) χροιά τῶν μπάσων. u = a Й

ΔΙΑΚΟΠΤΕΣ ΕΠΑΦΗΣ

Ὅλοι Λίγο - πολὺ γνωρίζουμε τοῦς διακόπτες ἐπαφῆς (touch switches). Τέτοιοι διακόπτες Χρη- σιμοποιοῦνται στοῦς δέκτες T- λεοράσεως — γιά τὴν ἀλλαγή τῶν καναλιῶν-- καὶ σὲ ἄλλες συσκευές.

NEA оруама НН 951 dia

TPANZIZTOPOMETPO

LTC - 906A

TEXNIKA ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ.

a Όργανα ἐλέγχου Призушуєм

+ ᾿Ελέγχει трамбіатор. FET, UJT, боис, SCR кп.

+ Прообіорійві τούς ἀκροδέκτες Ем- TÓG καὶ ἐκτός κυκλώµατας

s Μετρᾶ παραμέτρους συνεχοῦς τῶν трач отор καὶ διόδων. ὅπως κα ρακτημιατικές τάσεις, ρεύματα бо арроїс καὶ συντελεστή ἐνισχῶ-

σεώς ρεύματος.

в Τάση ἐλέγκου: З2М

s Ρεύμα ἐλέγχου: 4.5mA καὶ GümA

s Τροφοδότηση ἀπό μπαταρία SV ἢ ἐξωτερικὸ τροφοδοτικό 8 -10VDC 25mA (rx. LPS — 1694)

e Διαστάσεις 14 x 21 x 7.5 cm.

è Βάρος: 1 кіло περιπου

ГЕМІКОХ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

МІХАЛНХ КОУРАКОХ ᾖΤαιμσκῆ 29:33 Ἀθῆναι (706)

τηλ. 363.74.01 - 363.87.47

51

Διακόπτες ἐπαφῆς μπορεῖ νὰ φτιάξει κανεὶς μόνος του, ἐκμε- ταλλευόμενος τήν πολύ μεγάλη ἀντίσταση εἰσόδου ποῦ παρουσιά- ζουν οἱ πύλες CMOS. "Ac δοῦμε δύο παραδείγματα,

Τό πρῶτα παράδειγμα ἀφορᾶ τὴν κατασκευή ἐνὸς διακόπτη ἐπαφῆς μέ τὴ χρησιμοποίηση ἑνός ὁποιοιδήποτε ἀναστροφέα τῆς ol- κογένειας CMOS (Ex. 1). Avti γιά ἀναστροφέας μπορεῖ và χρησιμο- ποιηθεῖ μιὰ πύλη NAND ñ NOR τῆς ἴδιας οἰκογένειας, συνδεσμο- λογημένη ойу ἀναστροφέας.

Στήν εἴσοδο той ἀναστροφέα ἐφαρμόζεται ἡ λογική κατάσταση 1, µέσω той ἀντιστάτη TOMO. Ἢ ἑξοδός του φυσικά ἔχει τὴν λο- γικἡ κατάσταση 0, с’ αὐτή τὴν περίπτωση.

"Av, τώρα, ἀκουμπήσουμε та ба- xruAÓ µας στίς ἐπαφὲς À — B (πράγμα πού σημαίνει ὅτι οἱ £rra- φές αὐτές θὰ γεφυρωθοῦν μὲ шау ἀντίσταση τῆς τάξεως τοῦ ТМО), στήν εἴσοδο той ἀναστρό- φέα θά ἐφαρμοστεῖ λογικό 0 και n ἑξοδός του Bá πάρει τὴν ката- araon 1. Οἱ καταστάσεις αὐτὲς διατηροῦνται στήν εἴσοδο καὶ στὴν ἔξοδο ὅση ὥρα ἀκουμπᾶμε то ба- χτυλό µας στίς ἐπαφές А - B. Мо- λις τὸ σηκώσουμε, ἡ εἴσοδος 8а πάρει λογικό 1 καὶ ñ ἔξοδος AO- γικό 0.

—— ———————————————t

IDEEZ -ΒΕΛΙΙΩΣΕΙΣ |

Γιά νά λειτουργήσει σωστά τὸ κύκλωμα, πρέπει οἱ ἐπαφές A — B và εἶναι καθαρές, χωρίς ὀξειδώ- σεις καὶ κατά προτίμηση μυτερές. Προκειμένου, τώρα, vú ἐλαχιστο- ποιηθοῦν οἱ ἐξωτερικές ἐπιδρᾶ- σεις, μποροῦμε νά συνδέσουμε ἕναν πυκνωτή ТОЛЕ ἀπὸ τὴν ἑπαφή А ὡς τὴν B.

"Av θέλουμε ἡ ἔξοδος νὰ Bpí- σκεται στὴν κατάσταση 1 καὶ νά παίρνει τὴν κατάσταση 0 μόλις ἀκουμπήσουμε στίς ἐπαφές A — B, τότε θά πρέπει và συνδέσουμε τόν ἀντιστάτη ТОМО ἀπό τήν eid- обо фс TÓ κοινὸ ἀρνητικὸ καὶ νά παρεμθάλουμε τίς ἐπαφές A — B ἀνάμεσα στὴν τροφοδοσία καὶ τὴν εἴσοδο.

Τέλος, ἂν Βέλουμε νὰ διατηρηῆ- θεῖ ἡ κατάσταση πού Өй πάρει ἢ ἔξοδος μέχρι νᾶ ἀκουμπήσουμε ἐκ νέου то δάχτωλὀ µας στίς ἐπα- φές A — B, τότε θά πρέπει và συνδέσουμε μετὰ τὸν ἀναστροφέα ἕνα J-K ñ ἕνα D φλίπ- φλόπ συν- δεσμολογημένο σάν T. То Aim- φλόπ Ва ἀλλάζει κατάσταση κάθε φορά под θὰ ἀγγίζουμε ric nd- qéc.

Τὸ κύκλωμα τοῦ Σχ. 1 παρουσιά- ζει μιά κάποια εὐαισθησία στούς BópuBouc, ἐξαιτίας τῆς μεγάλης rou ἀντιστάσεως εἰσόδου, Під ἀνεπηρέαστο ἀπὸ τούς θόρυθους καὶ περισσότερο ἀξιόπιστο εἶναι τό

OI ΤΟΜΟΙ TON «Н.М.»

Τούς τόμους τῶν «᾿Ηλεκτρονικῶν Νέων» θά τούς θρεῖτε στά γραφεῖα µας, στἰς ἀκόλουθες τιμές:

1971-400 δρχ.,. 1972-470 ὄρχ., 1973-485 Opx. 1974—450 δρχ. 1975-330 брх., 1976-330 δρχ.

1977/1978- 850 δρχ.

Τά ἔξοδα γιά ταχυδρομική ἀποστολή εἶναι 70 δρχ. ἀνά τόμο ñ 90 δρχ. μέ ἀντικαταθολή. Ὑπενθυμίζουμε ὅτι οἱ τόμοι τῶν ἐτῶν 1965 ὥς

1970 ἔχουν ἐξαντληθεῖ.

1j Më dn i mcr š πα — ОО

κύκλωμα τοῦ Σχ. 2. Ἐδω хрпошо- ποιοῦνται δύο πύλες МАМО guv- δεσμολογημένες σάν R—S фЛіл - φλόπ. (Φυσικά, ἀντί γιὰ МАМО μπορεῖ và χρησιμοποιηθοῦν πύλες МОВ). Μόλις ἀκουμπήσουμε то δαχτυλό µας στίς ἐπαφὲς А — В, n ἔξοδος E παίρνει λογικό 1 ка! біа- τηρεῖται с’ αὐτή τήν κατάσταση. Γιὰ và ἀλλάξει ἡ κατάσταση τῆς ἐξόδου ἀπό 1 σὲ 0, πρέπει νά ду- γίξουμε τίς ἐπαφές Γ-Δ. Tó μόνο μειονέκτημα τοῦ κυκλώματος εἶναι τὸ ὅτι χρειάζεται δύο ζευγάρια ἐπαφῶν.

ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΒΟΥΡΑΟΥΜΠΑΚΗΣ

——— ці

XPONOAIAKOTITHZ

Ἡ κεντρική μονάδα τοῦ κρονῦ- διακόπτη µας εἶναι ἕνα Darlington μονολιθικῆς κατασκευῆς (QJ, πού λειτουργεῖ σάν ἠλεκτρονικός біа- κόπτης ἐλέγχοντας ἕνα реле (ALI. Στὴ Βάση той О συνδέεται Evag

ΙΔΕΕΣ - ΒΕΛΤΙΩΣΕΙΣ

ἀντιστάτης (RT) καὶ σὲ σειρά μ' αὐτόν ἕνας ἀπὸ τοὺς πυκνωτες Са — C13, пой ἐπιλέγεται μέ то біа- kórr S3 καί ὁρίζει τὸ χρόνο ката τόν ἁὁπαῖα то Darlington Өй διατη- ρηθεῖ arv κατάσταση ἀγωγιμότη-

τας.

Tà ρελέ ἔχει δυὸ ζευγάρια èna- güv. Tó πρῶτο συνδέεται στὰ оті μεῖα A — В [μέσω τοῦ διακόπτη 54) καὶ τό δεύτερο ота σημεῖα M-A. Μὲ τὸ διακόπτη 517 τοποθετημένο GTI] Βέση OFF, οἱ ἐπαφές τοῦ ρελὲ Βρίσκονται στήν κατάσταση Пре- μίας καὶ στὰ σημεῖα Г-ДА δὲν ÈH- φανίζεται καμιὰ τάση. Ἂν γυρί- gouye τὸν 51 στὴ θέση TIMER, τότε, μόλις κλείσουμε τὸ διακόπτη 52, ὁ πυκνωτής C2 (й) ὅποιος ἀπὸ τοὺς πυκνωτές C2 — СЇЗ ἔχει ἐπιλεγεῖ μέ τὸν 53) φορτίζεται γρήγορα ἀπό τή συνεχή τάση ποῦ ὑπάρχει ста ἄκρα τοῦ C1, μὲ ало- τέλεσμα νά γίνει ἀγώγιμο τὸ Dar- lington, và ἀλλάξουν κατάσταση οἱ ἐπαφέςο τοῦ ρελὲ καὶ νὰ ἐμφανι- ατε ἡ τάση τοῦ δικτύου (220V/50Hz) στὰ σημεῖα Г-А. Ἢ κατάσταση αὐτή δὲν ἀνατρέπεται ἁμέσως μόλις ἀνοίξουμε TÓ διακό- ri] 52, ἀλλά µετά ἀπὸ ἕνα xpo- νικό διάστηµα ἴσο μὲ τὸ χρόνο

ΞΑΡΤΗΜΑΤΑ

ві. 3,3 MO, TAW

H2: 102, 1/4W

C1: 47üuF/25V

C2—C13: tuF—4700gF/25V (ВА. κείµενο)

01, D2: 1N4001

Q: MPSAT4

HL: ρελέ 12V/240(), δύο ena- φῶν — 600 Βέσεων (ВА κείµε- να)

T: μετασχηματιστὴς 220V/12V — 0,5A

S1: διακόπτης δύο ἐπαφῶν — τριῶν Βέσεων (8λ. κείµενο)

S2: διακόπτης μπουτόν, ἀνσι- |

χτός στήν κατάσταση ἠρεμίας S3: διακόπτης, μίας ἐπαφής — δώδεκα θέσεων

| S4; διακόπτης ON/OFF (ВА, κείμενο)

пой χρειάζεται γιά và ἐκφορτιστεῖ ὁ πυκνωτής C2 [ἢ ἕνας ἀπὸ τοὺς C2 — C13) μέσα ἀπό τὸν ἀντι- стат ΠῚ, τήν ἐπαφή Βάσεως — ἐκπομποῦ τοῦ Q καὶ τὸν ἀντιστάτη R2. Χρησιμοποιώντας στίς Βέσεις C2 — СїЗ ἠλεκτρολυτικούς TIU- κνωτές μὲ χωρητικότητα ἀπό 7 ὥς 4700µΕ, ὁ χρόνος ἐκφορτίσεως μπορεῖ vá κιμανθεῖ ἀπό μερικά δευτερόλεπτα ὥς ἀρκετές ώρες, CO χρόνος ἐκφορτίσεως τῶν HAE- κτρολυτικῶν πυκνωτῶν δὲν εἶναι εὔκολο vå ὑπολογιστεῖ μὲ акрі- θεια, γιατί οἱ ἠλεκτρολυτικοὶ Mu- κνωτές ἐμφανίζουν μεγάλες διαρ- ροές), Μετά τήν ἐκφόρτιση τοῦ пикуштй, οἱ ἐπαφες τοῦ ρελὲ èna- νέρχονται στὴ Βέση ἠρεμίας καὶ μηδενίζεται ἡ τάση ота σημεῖα Г — A

"Av, τέλος, τοποθετήσουµε τόν $1 στή θέση ON, τότε στά σημεῖα Γ-- À Bà ἐφαρμαστεῖ ἡ τάση τοῦ δικτύου, ἀλλά οἱ ἐπαφές τοῦ реле θά διατηρηθοῦν στή θέση ἠρεμίας.

Мета ἀπὸ αὐτὴ т) ocüvrourm περιγραφὴ τῆς Λειτουργίας του, εἶναι εὔκολο và Bpel κανείς μόνος του ποῦ καὶ πῶς θά χρησιμοποιή- σει τὸ χρονοδιακόπτη, Γενικά, Bà μπορούσαμε νᾶ ποῦμε, ὅτι проо- ρισμός τοῦ χρονοδιακόπτη εἶναι νὰ «προγραμματίζει» τὸ χρόνο ÁE τουργίας ἑνός μαγνητοψώνου, ἑνός ἠλεκτρικοῦ λαμπτήρα ἢ ὁποιασδήποτε ἄλλης ἠλεκτρονικῆς ἢ ἠλεκτρικῆς αμσκευῆς. Γιά τὸ σκοπό αὐτὸ διαθέτει, ὅπως εἴδαμε, δύο ἐξόδους, μιά ста σημεῖα Γ- A καὶ ша ата σημεία А- B.

¿rú σημεῖα Γ- Δ ἐφαρμόζεται ἡ τάση τοῦ δικτύου συνέχεια [ὁ S1

ar θέση ON) ἢ γιά ἕνα ὀρισμένο χρονικό διάστηµα [ὁ S1 arr) Béon TIMER) ποῦ ἐξαρτᾶται ἀπὸ тії θέση στὴν ὁποία Bà τοποθετηθεί ὁ 53, Από rà σημεῖα αὐτὰ μπορεῖ νά τροφοδοτηθεῖ ὁποιοδήποτε фор- тіо.

Та σημεῖα А - В μποροῦν và συνδεθοῦν στίς ёпафёс τοῦ öid- κώπτη φωτισμοῦ (ὁ ὁποῖος Bà εἶναι γυρισμένος Φυσικά στὴ Béon OFF), ὥστε và κλείνουν τὸ KÜ- κλωµα μιᾶς ἠλεκτρικῆς ἐγκατα- στάσεως ἐπὶ ἕνα προκαθορισμένο χρονικὀ διάστηµα. 'O 54 συνδέε- ται σὲ σειρἀ μὲ то καλώδιο τοῦ διακόπτη φωτισμοῦ καὶ μᾶς ἐπι- τρέπει vd ἐλέγχουμε ἂν κλείσει ἢ ду: τὸ κύκλωμα τῆς ἠλεκτρικῆς ἐγκαταστάσεως, ᾿Εννοεῖται πώς, ἂν δὲν θέλουμε νά κχρησιμοποτὴ- σόυμε TÓ χρονοδιακόπτη γιὰ τὴν τελευταία ἐφαρμογή, μποροῦμε và παραλείψουμε τά καλώδια A — B καὶ ма ἀντικαταστήσουμε TÓ ρελὲ μ᾽ ἕνα ἄλλο μιᾶς napig - δύο θέσεων, Οἱ ἐπαφές τοῦ ρελὲ καὶ τῶν διακαπτών ST, 54 Ва πρέπει và ἀντέχουν ото ρεῦμα ποῦ біар- ρέει τὸ ἐλεγχόμενο φορτίο,

Ἢ κατασκευή δὲν παρουσιᾶζει κρίσιμα σημεῖα καὶ μπορεῖ và γίνει πάνω GÉ μιά διάτρητη πλακέτα τοῦ ἐμπορίου. Апо то κουτί, μέσα ото ónoio Ва τοποθετηθεῖ ñ πλακέτα μὲ τά ἑξαρτήματα, θά Gyaivouv οἱ διακόπτες 51, 82, S3, 54, τὸ ка- Мобіо τροφοδοσίας, та καλώδια А — B καὶ μιά πρίζα στήν ὁποία θά συνδέονται ἐσωτερικά τά σημεῖα Г - À.

ΝΙΚΟΣ ΜΑΡΤΑΚΗΣ

NEA NPOTONTA |

ΦΟΡΗΤΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΗΣ

Τελευταῖα, κυκλοφόρησαν στήν ᾿Αμερικῆ φορητές συσκευές σὲ μέγεθος καλκιουλέιτορ πού μεταφρὰ- ζουν λέξεις καὶ φράσεις ἀπό τή μιά γλώσσα στὴν ἄλλη. Οἱ συσκευές αὐτές εἶναι ἐφοδιασμένες μὲ ἀλφαριθμητικό πληκτρολόγια, HÉ TÓ ὁποῖς ὁ χειρι- στής τους σχηματίζει τὴν πρὸς μετάφραση λέξη, καὶ μονάδα ἀπεικονίσεως, ὅπου ἐμφανίζεται ἡ μεταφρασμένη λεξη.

Tó καλοκαἰρι, στήν ἔκβεση ἠλεμπτρονικῶν TOU Хі Küyou, ñ Texas Instruments παρουσίασε ша νέα µεταφραστική συσκευή, πολύ ἐξυπηρετική γιά τοὺς ταξιδιῶτες καί τούς σπουδαστές ξένων VÀOOOUN. Πρόκειται γιὰ TÓ σωσκευή «Language Translators. πού ὄχι μόνο ἀπεικονίζει τή μεταφρασμένη λέξη, ἀλλά τήν προφέρει κιόλας, Ἡ συσκευή αὐτή kooti- ζει 300 δολλάρια καὶ δέχεται μόντιουλ, μέσω τῶν ὁποίων ἐπιλέγει τῇ γλὠσσα καὶ τή μετάφρασή της.

| Та μόντιουλ κοστίζουν 60 δολλάρια то καβένα.

Πρός τὸ παρόν μπορεῖ và μεταφράσει ἀγγλικά, γαλλικά, γερμανικά καὶ ἱσπανικά.

Γιά κάθε γλώσσα χρησιμοποιοῦνται ἦχοι πού ἀποδίδουν цій συγκεκριμένη προφορά, ὅπως τὴν παριζιάνικη γιά та γαλλικά, τῆν προφορά τῶν Ka- τοίκων τῆς ᾽Αμερικῆς καὶ τοῦ Μεξικοῦ γιά та iona- νικᾶ κλπ.

Μέχρι τώρα ἔχουν ἐἑτοιμαστεῖ та μεταφραστικά μόντιουλ γιά та ἀγγλικά καὶ ἰσπανικά. Ὡς τὸ τέλος τοῦ ἔτους ба ἐἑτοιμαστοῦν та μόντιουλ γιά та γερ- цаміка καὶ γαλλικά, ἐνῶ γιά τήν ἀρχὴ τοῦ 1980 ἔχει προγραμματιστεῖ ἡ παραγωγή μόντιουλ γιά τὴ μετάφραση τῶν παραπάνω γλωσσῶν ста [καί ἀπό) κινέζικα καὶ γιαπωνέζικα,.

κάθε μόντιουλ ἔχει 1000 περίπου λέξεις χώρητι- κότητα, τίς μισές ἀπό тіс ὁποῖες ἢ συσκευή μπορεῖ và τίς ἀπεικονίζει καὶ ταυτόχρονα và τίς «μιλάει», ἐνῶ τίς ὑπόλοιπες μόνο νὰ τίς ἀπεικονίζει.

'H λειτουργία τῆς συσκευῆς Βασίζεται σ' ἕνα tain πού συνθέτει τὴ φωνή (speech synthesizer), ἕνα Kü- κλωμα ἐλέγχου καὶ τέσσερις ВОМ. Ὁ κἀτοχὸς της ἔχει τή δυνατότητα:

1. Nà τῆς ζητήσει và μεταφράσει μιά ἀπὸ τίς εἴκοσι πέντε προ-προγραμματισμένες κοινές φρᾶσεις, ὅπως «χρειάζομαι ἕνα γιατρός», εἰσάγοντάς της μὲ τό πληκτρολόγιο ἕναν προκαθορισμένο ἀριθμητικὸ κώδικα,

2. Nå συνθέσει ἑκατοντάδες προτάσεις, cuvbuü- ζοντας тіс ἡμιτελεῖς φράσεις καὶ τίς λέξεις nou EL ναι γραμμένες стій μνήμη. Π.χ. «ποῦ Βρίσκονται / τὰ μολύθια Мо 2».

3. Nà μεταφράσει ἀπευθείας λέξεις ἀπό ша γλῶσσα σὲ шау ἄλλη. Γιά тб σκοπὸ αὐτό ἐννοεῖται πώς 8à ἔχει ἐφοδιάσει τή συσκευή μὲ то κατάλληλο μὸν- TOUA.

4. Ма χρησιμοποιήσει τή συσκευή γιὰ τήν ἑξάσκησή του στὴν προφορά καὶ τὴ μετάφραση ὑρισμένων λέξεων.

5. Nà χρησιμοποιήσει ἕνα προγραμματισμένο EK- παιδευτικὀ πρόγραμμα, γιά và ἐξασκηβει σὲ κάποια

Mboga.

: TÓ «λεξιλόγιο» τῆς συσκευῆς ἀποτελεῖται ἀπὸ AÉ- Евіс пой ἀφοροῦν συνηθισμένα ἐπίθετα (крйос̧, σκοτεινός, μικρός, ἀκριβός], τροφές [αὐγά,μπέικον, νερό, γεῦμα], ταχυδρομεῖο (тахиброшко γραφεῖα, γραμματόσημα). ταξίδια [εἰσιτήριο. ἀποσκεμές, ξε- мобохеїо), ἀριθμούς, ἡμερομηνίες καὶ λέξεις σκετι- | κές μὲ τήν ὥρα. Περιλαμβάνει, ἐπίσης, 65 Βασικές | φράσεις (πλήρεις προτάσεις ἐρωτήσεις καὶ ἡμιτε- λεῖς προτάσεις], ὅπως «ἔχω χαθεῖ», «μπορεῖτε và рой δείξετε;», «μίλησε πιό ἀργά», «πεινάω», «ExE- τε...:», «πόσο εἶναι...;», «ποῖ μπορῶ và ἀγοράσω...;» к.й.

Oi διάφορες φράσεις ἀνακαλοῦνται ἀπό Tfj pvi- μη. δίνοντας μὲ τὸ πληκτρολόγιο τόν κατάλληλο κώδικα. Ἢ ἀντιστοιχία φράσεων καὶ κωδίκων ὑπάρ- χει σ' ἕνα Βιβλίο πού συνοδεύει τῆ συσκευή.

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΑ KYKADMATA ΤΡΟΦΟΔΟΤΟΥΜΕΝΑ ME ΤΑΣΗ 1V

Σὲ πολλές συσκευές (φορητές, ἰατρικὰ µηχανή- ματα к.б.) εἶναι ἀνάγκη và χρησιμοποιηβοῦν ypap- ціка ὁλοκληρωμένα κυκλώματα πού và τροφοδοῦν- ται μὲ πολύ χαμηλή τάση, ὥστε ἡ τροφοθοτησή τους và μπορεῖ và ἐξαφαλιστεῖ ἀκόμη καὶ ἀπό ἕνα | ἠλεκτρικὸ σταιχεῖο. Θεωρητικά, τουλάχιστον, δὲν φαίνεται ма εἶναι ἀπραγματοποίητο κάτι τέτοια, | ἀφοῦ ἡ χαμηλότερη τάση πού χρειάζεται γιά ма λειτουργήσει ἕνα τρανζίστορ εἶναι λίγο μεγαλύτερη апо τὴν τάση στήν ὁποία γίνεται ὀγώγιμη ἡ ἐπαφή βάσεως — ἐκπομποῦ του (περίπου 0,6V στούς 25°С, γιά та τρανζίστορ πυριτίου]. Στὴν πράξη, ὅμως, χρησιμοποιοῦνται ὁρισμένες συνδεσµμολογἰες (π.χ. ἡ Darlington γιά τήν αὔξηση τῆς ἐνισχύσεως ρεύμα- τος καί ol ἐνισχυτὲς ἐξόδου σὲ τάξη АВ) πού айба- νουν τίς ἀπαιτήσεις τῶν ὁλοκληρωμένων κυκλωμᾶ- των, σὲ ὅ,τι ἀφορᾶ τήν τάση τροφοδοτήσεως.

"Н λύση о" αὐτὲς тіс περιπτώσεις Bà μποροῦσε và